Vrije tijd van jongeren in residentiële voorzieningen: persoonlijke ruimte of hulpverleningsruimte?

Plaatsing, langdurige opvang of leven in een voorziening heeft een ingrijpende impact op het leven van een jongere. Kinderen en jongeren komen (nood)gedwongen in residentiële voorzieningen terecht om hen te beschermen tijdens hun ontwikkeling, maar worden daardoor gehinderd in een ‘normaal’ leven. Zo blijkt uit het onderzoek Vrije tijd van jongeren in residentiële voorzieningen, persoonlijke ruimte of hulpverleningsruimte? (2016)   

Aanbevelingen

Enkele grote aanbevelingen uit het onderzoek, voor het jeugdwerk:

• Met de centrale plaats die contextbegeleiding inneemt in de jeugdzorg wordt ook de vrijetijdscontext van de jongere een interessante partner of actor die van betekenis kan zijn. Het jeugdwerk in het algemeen dient dan wel meer openheid aan de dag te leggen naar jongeren in voorzieningen, ook als dit maar een tijdelijke aansluiting zou betekenen en er geen regionale binding is.
  
  
• Lokale jeugdambtenaren kunnen hiertoe een proactieve houding aannemen door systematisch contact op te nemen en informatie te bezorgen aan de voorzieningen in de regio. Informatie over het jeugdwerk moet ook rechtstreeks bij de jongeren terechtkomen (bv. lokale jeugdwerkinitiatieven stellen zich voor in de voorziening). Lokale samenwerking (bv. samen een aanbod ontwikkelen) en integratie van de jongere in het lokale aanbod kan worden gestimuleerd. De werkingen met kansarme jongeren (WMKJ's) kunnen een intermediaire rol spelen en jongeren op een laagdrempelige manier kennis laten maken met diverse activiteiten.
  
  
• Voor de wat oudere tieners lijkt het jeugdhuis als laagdrempelige jeugdwerkvorm aangewezen om in een licht georganiseerde vorm te experimenteren met vrije tijd. Belangrijk is dat het jeugdwerk haar ongedwongen karakter benadrukt, het is niet aan het jeugdwerk om de jongeren te problematiseren.
  
  
• Vanuit de stabiliteit die een voorziening biedt, kan het jeugdwerk voor die jongeren plek en ruimte zijn waar ze vrij van zorg kunnen spelen, spreken en in contact gaan en waar de niet-geproblematiseerde identiteit van de jongere maximaal tot zijn recht komt. 

Er bestaan wel al wat praktijken waar succesvol de link wordt gelegd tussen jongeren uit voorzieningen en lokaal jeugdwerk. Maar dit gebeurt volgens het onderzoek nog veel te weinig. Met Maak Tijd Vrij hebben we actief onderzocht hoe dit ‘meer en beter’ kan. Bekijk welke succesvolle praktijken er bestaan. Je kan hier het eindrapport of een samenvatting ervan lezen: