Recht op vrije tijd

Na alle gesprekken en input uit het werkveld stelde de Vlaamse Jeugdraad een advies op voor beleidsmakers. Dit advies bundelt de bevindingen, noden en aanbevelingen uit de gesprekken, met als doel beleid te informeren en concrete stappen te stimuleren om het recht op vrije tijd en de ondersteuning van jongeren, inclusief dak- en thuisloze jongeren, te versterken.

In het kader van de JOP-monitor organiseerden de onderzoekers een ronde tafel om dieper in te gaan op de cijfers. Tijdens dit gesprek konden betrokkenen de data bespreken, context geven aan de cijfers en inzichten delen om de resultaten beter te interpreteren en te vertalen naar beleid en praktijk.

We voerden gesprekken over transversaal werken, waarbij jeugdwerkers, beleidsmakers en partners uit verschillende domeinen samenwerken om jongeren beter te ondersteunen. Het doel was te verkennen hoe jeugdwerk kan aansluiten op welzijn, onderwijs en andere sectoren, en hoe deze kruisbestuiving de toegang tot vrije tijd en maatschappelijke participatie voor jongeren kan vergroten.

Bij deze vergadering waren aanwezig: Sarah (Betonne Jeugd), An Rommel (Agentschap Opgroeien), Lien (Krunsj), Jasper (Arktos), Jana (De Ambrassade) en Rabiaa (De Ambrassade). Er werd uitgebreid gesproken over de verkenning van jongeren in dak- en thuisloze situaties, de rol van het jeugdwerk, en hoe jeugdwerkers kunnen bijdragen aan vrije tijd en ondersteuning. Daarnaast kwamen de structuur en inhoud van het nieuw te ontwikkelen product voor jeugdwerkers aan bod, inclusief filmpjes met jongeren en professionals, handvaten voor herkenning en doorverwijzing, en beleidsaanbevelingen rond preventie, intersectorale samenwerking en versterking van het recht op vrije tijd.

Binnen het JKP ‘Samenleven in Solidariteit’ worden initiatieven onderzocht en opgezet die sociale cohesie en wederzijds begrip tussen jongeren bevorderen. Vanuit het generatiedoel Recht op Vrije Tijd namen we actief deel aan de werkgroep, waarbij we onze expertise deelden over hoe vrije tijd kan bijdragen aan inclusie, sociale participatie en gelijke kansen voor alle jongeren.

Het JKP wordt gelanceerd op 21 oktober 2025

We organiseerden een creatieve brainstormsessie over een nieuw product rond dak- en thuisloosheid, specifiek gericht op het jeugdwerk. Samen verkenden we ideeën en mogelijkheden om jongeren, jeugdwerkers en organisaties te ondersteunen, kennis te verspreiden en bewustwording te creëren over deze problematiek op een toegankelijke en praktische manier. Vanaf hier zoeken we naar het geschikte product en toetsen dit af met het jeugdwerk.

Wat ging vooraf? :
We zijn gestart met verkennende gesprekken met jongeren, hulpverleners en jeugdwerkers om inzicht te krijgen in dak- en thuisloosheid en het recht op vrije tijd. Op basis van cijfers, de ETHOS-typologie en kwalitatieve ervaringen brachten we de problematiek in kaart en identificeerden we de basisvoorwaarden voor vrije tijd, zoals een woning, dagbesteding, financieel stabiele situatie, netwerk en welzijn. Vervolgens gingen we in dialoog met jeugdwerkers en organisaties om noden, kansen en goede praktijken te verzamelen. Dit leidde tot aanbevelingen en een plan van aanpak om jeugdwerk te ondersteunen, vrije tijd toegankelijk te maken en structureel in te bedden in beleid en praktijk.

In het kader van de nieuwe beleidsnota gingen we in gesprek met enkele jeugdwerkers om te verkennen welke kansen er liggen voor de volgende beleidsperiode. Samen bespraken we mogelijke richtingen en prioriteiten voor het generatiedoel Recht op Vrije Tijd, zodat beleid en praktijk optimaal op elkaar aansluiten.

Vandaag kwam de Inclusiecoalitie voor het eerst samen. Deze coalitie brengt verschillende organisaties en stakeholders samen om ervaringen, inzichten en goede praktijken rond sociale inclusie van jongeren te delen en gezamenlijk acties te bepalen die de participatie en gelijke kansen van alle jongeren bevorderen.

Het PartY-onderzoek aan de Universiteit Gent richt zich op de participatie van jongeren in kunst en cultuur. Het onderzoekt hoe jongeren zich uiten via kunst en welke rol dit speelt in hun persoonlijke ontwikkeling. Het onderzoek benadrukt dat kunstparticipatie niet alleen een middel is voor kwalificatie of socialisatie, maar ook een waarde op zich heeft voor jongeren. Het project is onderdeel van het Jeugdonderzoeksplatform (JOP), een samenwerkingsverband tussen UGent, KU Leuven en VUB, dat beleidsrelevant onderzoek naar jeugd uitvoert

Het Advies Sociale Inclusie van de Vlaamse Jeugdraad werd gelanceerd om aandacht te vragen voor gelijke kansen en participatie van alle jongeren binnen de vrije tijd, ongeacht hun achtergrond. Het generatiedoel Recht op Vrije Tijd draagt hieraan bij door te benadrukken dat toegang tot jeugdwerk en vrijetijdsactiviteiten een basisrecht is, en door concrete aanbevelingen aan te reiken om jongeren in een maatschappelijke kwetsbare situaties , zoals kinderen en jongeren in (kans)armoede, actief te betrekken en te ondersteunen.