[anysurfer.logo]

Alles over Jeugdwerk

Alles over Jeugdwerk brengt zoveel mogelijk basiskennis over het jeugdwerk in Vlaanderen bij elkaar.
Home

Jeugdwerk in cijfers

Zijn er cijfers over het Vlaams jeugdwerk?

Jeugdwerk is in Vlaanderen in grote aantallen aanwezig. Op deze pagina krijg je een overzicht van cijfers & antwoorden* op volgende vragen: 

*Belangrijke nuance is dat deze cijfers vaak een momentopname en vaak schatting zijn. Het is namelijk onmogelijk om al het jeugdwerk in Vlaanderen in exacte cijfers om te zetten, aangezien we op dit moment ook niet van alles cijfermateriaal hebben.

Hoeveel kinderen en jongeren bereikt het Vlaams jeugdwerk?

Er zijn ongeveer 2,7 miljoen kinderen en jongeren van 0-30 jaar in Vlaanderen en in Brussel. Het is onmogelijk om exact te weten hoeveel kinderen en jongeren het Vlaams jeugdwerk bereikt. Maar we kunnen ons wel baseren op verschillende cijfers om een schatting te maken. Zo weten we dat het jeugdwerk: 

  • Wekelijks/maandelijks minstens 500.000 kinderen en jongeren bereikt (via bijvoorbeeld speelpleinwerkingen, jeugdwerkverenigingen, jeugdhuizen…). 
  • Occassioneel 500.000 kinderen en jongeren bereikt (via bijvoorbeeld eenmalige kampen) 
  • Samen is dit dus goed voor minstens 1 miljoen kinderen en jongeren! 

Het onderzoek van de JOP-monitor bevestigd dit cijfer. Uit de JOP monitor van 2023 leren we dat: 

  • 70,4% van de 12 tot 25-jarigen actief of organiserend deelnemer zijn in het verenigingsleven. 
  • 28,5% van de 12 tot 25-jarigen neemt een organiserende rol op in een vereniging. Sport- en jeugdverenigingen zijn hierbij het populairst. Zo geeft 33.9% aan ooit deelnemer te zijn geweest in het jeugdwerk, 16.4% actief deelnemer is in de jeugdvereniging en 11.5% een organiserende rol opneemt in de jeugdvereniging. 
  • Van de 12&13 jarige neemt 39.7% deel aan een jeugdvereniging als deelnemer of organiserend lid. 
  • De percentages jongeren die ooit (versus nooit) deelnamen aan jeugd- of jongerenbewegingen en hobbyverenigingen namen niet af sinds de eerste JOP-monitor. 
Van deze groep kinderen en jongeren zijn er een heleboel ook vrijwilliger binnen het jeugdwerk. De participatiesurvey van 2014* en 2020-2022** toont aan dat: 

  • 7.2% van de 15-30-jarigen regelmatig aan vrijwilligerswerk doet, 12.5% doet af en toe vrijwilligerswerk.** 
  • 35.7% van de 15-30-jarigen die vrijwilliger zijn, dit doen in het jeugdwerk!* 
De JOP-monitor van 2023 toont ook aan dat: 
  • 18.1% van 15-25-jarigen regelmatig aan vrijwilligerswerk doet, 19,4% doet dit af en toe. 
  • 47,8% van de 15-25-jarigen die vrijwilliger zijn, dit doen in het jeugdwerk. 
Het is hierbij ook belangrijk om te benoemen welke kinderen en jongeren het jeugdwerk moeilijker of niet bereikt. Dit zijn namelijk jongeren in een maatschappelijk kwetsbare positie (bijvoorbeeld jongeren met ouders zonder diploma secundair onderwijs, met een buitenlandse achtergrond, jongeren uit gezinnen die moeilijker rondkomen, kinderen en jongeren met een handicap of langdurige ziekte enzovoort (bron JOP-monitor 2023). 

Hoeveel jeugdwerkinitiatieven zijn er in Vlaanderen? 

Er zijn ongeveer 7.900 jeugdwerkinitiatieven in Vlaanderen. Dit zijn meer dan 4 initiatieven per 1000 jongeren onder de 25 jaar! In de voorbije 25 jaar lag dit cijfer enkel nog in 2004 hoger dan 4. 

In 2021 organiseerden gemeenten meer dan de helft van jeugdwerkinitiatieven. De andere helft werd georganiseerd door organisaties of andere initiatieven. De niet-gemeentelijke initiatieven zijn sinds 2017 sterk gedaald en de gemeentelijke initiatieven zijn sterk toegenomen. 

 Meer informatie en cijfers vind je op de website van Statistiek Vlaanderen. 

Deze cijfers gaan enkel over lokale initiatieven. Er bestaan ook veel initiatieven op bovenlokaal, provinciaal of regionaal niveau. Deze zijn nooit in kaart gebracht en zouden de jeugdwerkindex verhogen. Daarom ronden we af naar boven en stellen we dat er minstens 8.000 lokale jeugdwerkinitiatieven zijn.

Hoeveel (erkende) jeugdwerkorganisaties zijn er in Vlaanderen?

De Vlaamse overheid subsidieerde in 2023 107 Vlaamse jeugdwerkverenigingen door het jeugddecreet op Vlaams niveau. Ze worden verdeeld in 5 werksoorten: 

Deze aantallen evolueren doorheen de tijd. Zo zijn er steeds nieuwe organisaties die een erkenning ontvangen, maar ook sommigen die een erkenning verliezen. Bekijk deze grafiek voor een visueel overzicht van deze evolutie doorheen de tijd. 

Binnen deze verschillende werksoorten zijn er nog andere opdelingen die we kunnen maken. Helaas bestaan er niet van alle jeugdwerksoorten of -vormen cijfers. Hieronder vind je een kort overzicht van deze waar er wel cijfers over bestaan. 

Jeugdbewegingen

Er zijn 9 grote jeugdbewegingen in Vlaanderen. 

In totaal tellen deze jeugdbewegingen bijna 2.200 lokale afdelingen in 2023. 

In 2010 hield men een groot jeugdbewegingsonderzoek. Hier telde men 2.161 lokale groepen. Dankzij dit onderzoek leren we ook meer over het aantal leden en leiding, namelijk: 222.489.

Jeugdbeweging Leden+Leiding Groepen
Chirojeugd Vlaanderen 93.373 961
Scouts en Gidsen Vlaanderen     68.344 575
KSJ-KSA-VKSJ 32.247 291
KLJ 21.535 282
FOS Open Scouting 6.990 52
Totaal 222.489 2.161

Belangrijke nuance is dat dit reeds een verouderd onderzoek is, waarbij het aantal groepen zoals je hierboven ook kan zien gedaald is. Deze daling komt er (vermoedelijk) voornamelijk door fusies van lokale groepen. Helaas is er geen recenter onderzoek beschikbaar over het aantal leden en vrijwilligers bij de jeugdbewegingen.

Open Jeugdwerkinitiatieven

Open jeugdwerk is de verzamelnaam voor werkingen opgestart en gerund door jongeren, voor jongeren zoals bijvoorbeeld jeugdhuizen, jeugdcentra, pleinwerkingen, zelforganisaties enzovoort. Formaat ondersteunt de meeste open jeugdwerkinitiatieven en telt meer dan 420 initiatieven/leden. 

In 2014 werd er een onderzoek gedaan bij de jeugdhuizen. Dit onderzoek leert ons dat er 534 jeugdhuizen in Vlaanderen waren in 2014. 437 jeugdhuizen draaien volledig op vrijwilligers en hebben geen beroepskrachten. 97 jeugdhuizen beschikken over één of meerdere beroepskrachten.  

Speelpleinwerkingen 

Volgens de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk zijn er anno 2023 395 speelpleinorganisaties. Samen organiseren ze 608 speelpleinwerkingen verspreid over 319 gemeenten in Vlaanderen en Brussel. Slechts 19 gemeenten hebben er geen. 

Vakantieorganisaties 

Bijzonder veel Vlaamse jeugdwerkverenigingen organiseren vakantiekampen voor kinderen en jongeren. Uit een bevraging in 2014 van De Ambrassade blijkt dat er in totaal 5311 vakantie-initiatieven georganiseerd die iets meer dan 125 000 kinderen bereikt. Gemiddeld betekent dit ongeveer 24 deelnemers per kamp. Deze verzamelde gegevens zijn slechts een deel van het gehele vakantieaanbod in Vlaanderen. Er zijn ook verschillende andere verenigingen en organisaties al dan niet uit een andere sector die een vakantie aanbod hebben voor kinderen en jongeren door lokale besturen (vrije tijd- en jeugddiensten), commerciële organisaties, sportkampen, buitenschoolse opvang, enz.  

De meeste Vlaams erkende vakantieorganisaties zijn verenigd in kampnet.

Andere jeugdverenigingen 

We spreken hierboven enkel over goed gekende jeugdverenigingen en werksoorten- en vormen, vaak ondersteund door een koepelorganisatie of federatie. Vergeet dus niet dat er nog veel meer jeugdverenigingen zijn! Helaas hebben we hier tot nu toe nog geen cijfers over, al dromen we hier wel van om die ooit te kunnen tellen. Dan zouden we echt weten hoeveel kinderen en jongeren we met ons divers jeugdwerk in Vlaanderen bereiken!

Hoeveel jongeren behalen een attest van (hoofd)animator/instructeur?

In 2022 reikte het Departement Cultuur, Jeugd en Media 4.995 attesten voor gevolgde kadervorming uit. 

Een attest kan pas worden uitgereikt als een jongere met succes heeft deelgenomen aan een erkende vormingscursus en de verplichte stage heeft voltooid. We weten uit de praktijk dat deelname aan de cursus veel hoger ligt, niet iedereen voltooid zijn stage en ontvangt dus een attest. Het gaat hier dus om jongeren die, naast hun reguliere engagement voor de jeugdbeweging, vakantiekampen, speelplein, … een opleiding gaan volgen om zich te bekwamen in de competenties van animator, hoofdanimator of instructeur.  

Hoeveel mensen zijn werkzaam in het Vlaams jeugdwerk?

De meeste beroepskrachten in het jeugdwerk worden uitbetaald volgens een bepaald loonbarema, namelijk pc329.01. Dit is het Paritair Subcomité voor de socio-culturele sector van de Vlaamse Gemeenschap. Uit een onderzoek van HIVA uit 2014 leren we dat er onder dit barema ongeveer 3200 beroepskrachten (of 2300 VTE17) uitbetaald worden in de categorie jeugdwerk. Dit is ongeveer 13% van het totaal aan beroepskrachten in de hele socio-culturele sector. 

  2008 2013
  Koppen VTE Koppen VTE
Jeugdwerk 2 559 1 791 3 255 2 319
Totaal PC 329.01 22 703 14 649 24 590 16 521

We weten niet of dit alle beroepskrachten zijn, gezien er ook beroepskrachten zijn die in andere barema’s uitbetaald worden. Denk bijvoorbeeld aan de jeugddienstmedewerkers in de gemeenten. 

Hoeveel budget van de Vlaamse begroting gaat er naar het jeugdwerk?

De Vlaamse Regering voorziet in haar regeerakkoord algemene afspraken rond de verdeling van middelen en uitgaven die daar mee gepaard gaan. Daarnaast maakt het ieder jaar een begroting op voor het budget voor het komend jaar. Het totale budget van de Vlaamse begroting was in 2023 voorzien op bijna 62.6 miljard. 

In 2023 bedroeg het budget voor de jeugdsector 65,7 miljoen euro. Dit is 0,1% van het totale budget dat voorzien is in de Vlaamse begroting. Dit in vergelijking met een sector onderwijs dat ruim 18 miljard bedraagt. 

 Als we dieper inzoomen op de begroting voor de jeugdsector dan zien we volgende verdelingen in 2023: