![[anysurfer.logo]](/img/../img/svg/logo.svg "[anysurfer.logo]"){kind=logo}
De wereld rondom jouw organisatie staat niet stil en al zeker niet op vlak van wat er leeft bij kinderen en jongeren. Tijdens de omgevingsanalyse richt je je blik naar buiten. Je gaat op zoek naar trends, transities en gebeurtenissen die een invloed kunnen hebben op jouw organisatie tijdens de volgende beleidsperiode. Een goede omgevingsanalyse is alvast een goed vertrekpunt bij het schrijven van jouw beleidsnota en maakt een belangrijk onderdeel uit van fase 3 ‘het onderzoek’ in je beleidsnotatraject.
De volgende vragen kunnen jullie alvast wat handvaten geven:
Opgelet, dit artikel zal doorheen het beleidsnotatraject blijven groeien. Onderzoeken komen namelijk regelmatig op de agenda en zijn vandaag niet allemaal ter beschikking. Als we botsen op interessante onderzoeken nemen we ze hier graag voor je mee op.
Wat houdt kinderen en jongeren bezig? Met die vraag trokken een 30-tal jonge vrijwilligers in de zomer van 2023 op zoek naar verhalen bij kinderen en jongeren. Er werden in totaal 528 verhalen verzamelt op 40 verschillende plekken in Vlaanderen en Brussel. 15 thema’s komen naar voor uit de resultaten. Wil je meer te weten komen over die verhalen, de wereldbeelden en dromen van de kinderen en jongeren, grasduin dan eens door het rapport van ’t is aan u!
Via de app kunnen jongeren van 12 tot en met 30 jaar elke dag delen wat ze denken, voelen en meemaken. Dat maakt Waddist dé tool om hun stem te horen in de kwesties over hun leefwereld. Een jongere die binnenkomt op de Waddist-app krijgt de drie meerkeuzevragen-van-de-dag te zien. Voor een makkelijk en snel antwoord, op een laagdrempelige manier. Jongeren, organisaties die jongeren bereiken, onderzoekers... kunnen vragen insturen. Waddist post regelmatige updates over resultaten op sociale media:
Het is duidelijk: de coronapandemie had een overwegend negatieve impact. Dat – en veel meer – concludeerde Keki in samenwerking met het JOP (jeugdonderzoeksplatform) deze overzichtsstudie uit 2022. Hoewel de covidpandemie achter ons lijkt te liggen, geven de inzichten ons uit meer dan 100 onderzoeken richting voor de huidige aanpak en voor toekomstige crisissen. De focust ligt op personen tussen 0 en 25 jaar in Vlaanderen en Brussel.
In deze omgevingsanalyse vind je trends, cijfers, onderzoeken en meningen van kinderen, jongeren en experten. Het Departement maakt deze op naar aanleiding van het schrijven van een nieuw JKP. Het is daarom ook voor jouw jeugdwerkvereniging een waardevol document voor je eigen omgevingsanalyse, want tenslotte hebben we dezelfde focus: namelijk kinderen en jongeren.
De versie hieronder is de definitieve versie, die verscheen in juni 2024.
Voortbouwend op de missie, visie en het DNA van het jeugdwerk die werd ontwikkeld in het congres van 2018. Werd tijdens het congres #jeugdwerkwerkt in juni 2023 van De Ambrassade voorgesteld wat het jeugdwerkeffect is. Daarnaast werden ook ambities geformuleerd omtrent 6 prioritaire thema’s:
De meest gehoorde vraag na twee jaar coronacrisis. Formaat onderzocht in 2021 en 2022 de impact van de crisis en bijhorende maatregelen op het open jeugdwerk. Formaat kwam zo tot zes prioritaire thema’s voor open jeugdwerk.
De publicatie kan je hieronder vinden, voor meer of verdiepende info klop zeker eens bij Formaat aan.
De resultaten van het onderzoek leverden alvast bovenstaande visual op die je ook via de link hieronder kan downloaden.
Op 22/11 wordt het volledige rapport gepubliceerd en kan je dit ook hier terugvinden.
Naar aanleiding van de beleidsnota's van 2022 - 2025 bracht De Ambrassade verschillende sprekers samen op de jeugdwerk 2-daagse in mei 2019. Uit deze jeugdwerktalks kwamen heel wat inzichten naar boven. Er werden verschillende artikels opgemaakt die ook vandaag nog voeding kunnen geven voor jouw beleidsnota.
We zetten de 10 thema's hieronder graag op een rijtje.
Jongeren, jeugdhulp en jeugdwerk
door Eveline Meylemans (Jongerenadviseur Vlaams Jeugdraad)
Jongeren in de jeugdhulp zijn ‘gewone jongeren in een ongewone situatie’, zo quote Eveline. Ze houdt een betoog voor de mogelijkheid die deze jongeren moeten hebben om deel te nemen aan het jeugdwerk. Ze haalt mogelijke drempels aan en denkt na over wat het jeugdwerk kan betekenen voor jongeren uit de jeugdhulp
De kinderen en jongeren in armoede vandaag zijn de ouders in armoede van morgen
door Licorice Leroy (Netwerk tegen Armoede)
Het aantal jongeren dat opgroeit in armoede is de laatste 10 jaar bijna verdubbeld. Licorice benadrukt het belang van de rol die het jeugdwerk hierin kan spelen: ‘Het jeugdwerk heeft zelf niet de juiste instrumenten in handen om armoede structureel aan te pakken, maar beschikt wel over een massa tools die voor kinderen en jongeren nieuwe werelden en deuren kunnen openen.’ Ze legt uit hoe jij deze belangrijke rol kan opnemen met jouw jeugdwerkorganisatie.
Ondernemerschap en jeugdwerk
door Katrin Van den Troost (Haven)
‘Ondernemerschap zit in het DNA van het jeugdwerk’ beweert Katrin. Ze legt uit wat ze hiermee bedoelt en geeft een aanzet hoe we deze kracht als jeugdwerk nog beter kunnen gebruiken.
Omdat het (nog) kan
door Kris De Visscher (Demos)
Steeds meer jongeren met een migratieachtergrond starten zelf initiatieven op. Maar deze initiatieven zijn nog volop aan het knokken voor hun erkenning en plaats in de samenleving. Volgens Kris kunnen de huidige erkende en gesubsidieerde jeugdverenigingen samen met de lokale overheden deze initiatieven een stevige duw in de rug geven. Hij legt uit hoe dat kan en waarom het belangrijk is.
Jeugdwerk werkt aan duurzame jobs waar leven, leren en werken samenkomen
door Eline Van Onacker (Studiedienst Departement Werk & Sociale Economie)
Vier op de tien Belgische jongeren maken zich zorgen over hun beroepstoekomst. Dat is begrijpelijk want de arbeidsmarkt waar de jongeren van van vandaag in de toekomst mee geconfronteerd zullen worden, zou er wel eens heel anders kunnen uitzien dan vandaag. Eline bespreekt vier grote veranderingen die op ons afkomen: vergrijzing, diversiteit, digitalisering en de klimaatuitdaging. Daarna formuleert ze kansen die deze veranderingen bieden en focust hierbij op de rol die het jeugdwerk kan spelen.
De sociale kant van transitie en de nood aan ‘nieuwe samenzweerders’
door Vanya Verschoore (Arbeid & Milieu)
Vanya bespreekt twee experimenten die het jeugdwerk kunnen inspireren om in te zetten op duurzame transitie: De Nieuwe Samenzweerders en Samen energie winnen. Verder doet hij een aanzet tot de rol die het jeugdwerk kan spelen.
Kinderrechten, hét kompas van het jeugdwerk?
door Sara De Potter (De Ambrassade)
Na een spoedcursus over kinderrechten, legt Sara uit hoe het jeugdwerk kinderrechten nu al realiseert en hier in de toekomst nog sterker op kan inzetten. Ze haalt de inspiratie voor haar artikel uit de presentatie van Naïma Charckaoui (voormalig kinderrechtencommissaris ad interim) tijdens de jeugdwerktweedaagse 2019 en een gesprek met Leen Ackaert van het Kinderrechtencommissariaat.
Tendensen en evoluties in het politieke landschap, de samenleving en het maatschappelijk middenveld volgens Jan Peumans
door Liesbeth Maene (De Ambrassade)
Op de jeugdwerktweedaagse bracht Jan Peumans (N-VA) ons enkele inzichten uit het politieke landschap , het jeugdwerk en hoe die twee volgens hem best zouden samenwerken. Liesbeth Maene zette zijn verhaal om in een artikel waarin we leren waar we als jeugdwerk op moeten inzetten willen we invloed hebben op beleidsmakers.
Van toeleiding en inclusie naar mede-eigenaarschap: een radicale keuze
door Inge Geerardyn (De Ambrassade)
Jan Wallyn, directeur van Zinnema, vertelde ons op Jeugdwerktweedaagse welke radicale keuzes hij maakte om bij Zinnema te vertrekken vanuit de kracht van diversiteit. Hoe ervoor gezorgd werd dat participatie meteen vanaf het begin wordt toegelaten. Inge Geerardyn vatte zijn verhaal samen.
Heeft het jeugdwerk een rol te spelen in de ongeorganiseerde vrijetijdsbesteding van kinderen en jongeren?
door Lieve Bradt & Juno Tourne (Vakgroep Sociaal werk en sociale pedagogiek UGent)
Vanuit de bevindingen uit de hoofdstukken over vrijetijdsbesteding in de nieuwe JOP-monitor stellen we de vraag wat jeugdwerk kan betekenen in de (ongeorganiseerde) vrijetijdsbesteding van kinderen en jongeren.
Hoe ziet een goede verbindingsambassadeur in het jeugdwerk er uit?
Van maart 2021 tot februari 2023 ondersteunde de Vlaamse overheid 19 projecten om meer diversiteit binnen te brengen in de verschillende vormen van jeugdwerk. Een ‘verbindingsambassadeur’ slaat telkens de brug tussen jongeren die moeilijk toegang vinden tot het jeugdwerk en een jeugdwerking. De Karel de Grote Hogeschool begeleidde deze projecten en stelt nu haar voornaamste bevindingen voor. Wat telkens terugkeert: een goede verbindingsambassadeur stapt naar de mensen toe.
Daarnaast ontwikkelden ze ook een tool om lokale besturen en organisaties te helpen bij het aanwerven van een verbindingsambassadeur.
In een maatschappelijke contextanalyse breng je die ontwikkelingen in kaart waarmee je het best rekening houdt om je missie met sociaal-culturele praktijken te kunnen realiseren. Socius helpt socio-culturele organisaties hieromtrent graag op weg met enerzijds een wegwijzer en anderzijds een aantal bronnen voor die maatschappelijke contextanalyse.
Ze maakten ook werk van 6 filmpjes waarin experts aan het woord komen:
RoSa vzw belicht elke twee weken een specifiek gendergerelateerd thema of bespreekt de genderdimensie van een actueel of onderbelicht onderwerp. In de nieuwsbrief hieronder werpen ze de blik op vrouwen die in dakloosheid leven.
Er wordt doorverwezen naar een heleboel onderzoeken in België en breder in Europa.
Inclusie in de vrije tijd
Wil je er mee voor zorgen dat alle kinderen en jongeren kunnen deelnemen aan vrije tijd en jeugdwerk? Sta je ervoor open om na te denken hoe jouw werking een diversiteit aan kinderen en jongeren kan bereiken en behouden? Of wil je meer weten over hoe je met andere werkingen ontmoeting en interessante samenwerking kan organiseren Misschien ben je wel op zoek naar wat de eerste stap daarbij kan zijn? Bekijk dan dit webartikel van Komaf.
Awel vindt het belangrijk om bij de maatschappij te signaleren wat leeft bij kinderen en jongeren. Daarom voeren ze jaarlijks onderzoek, op basis van geanonimiseerde gespreksverslagen.
Op de website van Awel vind je veel kwalitatief en kwantitatief onderzoek terug dat voortkomt uit de gevoerde gesprekken. Op zoek zaken die jongeren aangeven omtrent pesten, scheidingen, mentaal welzijn... neem hier dan zeker eens een kijkje en laat je inspireren.
Het Apenstaartjarenonderzoek van Mediaraven, Mediawijs, de onderzoeksgroep imec-mict-Ugent en Link in de Kabel onderzoekt tweejaarlijks het mediagebruik en mediawijsheid van 6 tot 18-jarigen. Deze editie werden meer dan 7.000 kinderen en jongeren bevraagd.
Er was aandacht voor enkele nieuwe thema’s zoals cybersecurity, politieke advertenties op sociale media, digitaal welzijn en - hoe kan het ook anders - generatieve AI. Zoals steeds, levert dit onderzoek heel wat boeiende inzichten op die je hier kan raadplegen.
Expertisecentrum Pimento peilde in opdracht van De Ambrassade via een enquête bij 2100 jongeren en 20 diepte-interviews naar de factoren geluk en verbinding.
Uit onderzoek blijkt dat ‘in verbinding zijn met anderen’ een zeer belangrijke contra-indicator is voor mentale problemen.
Dit onderzoek brengt een aantal belangrijke inzichten naar boven over de impact van verbonden zijn met leeftijdsgenoten op het mentaal welzijn van kinderen en jongeren en wijst ook op de uitdagingen die daaraan verbonden zijn.
Het Jeugdonderzoeksplatform (JOP) verzamelt niet alleen eigen cijfers over de Vlaamse jeugd, maar probeert ook de toegang tot bestaand jeugdonderzoek te verbeteren via de online onderzoeksdatabank op deze website. Daarnaast tracht het JOP ook een netwerkfunctie binnen Vlaamse jeugdonderzoek op te nemen. De onderzoekers van het JOP streven er bovendien ook naar een internationale dimensie uit te bouwen, onder andere via deelname aan internationale congressen en de publicatie van artikels in internationale wetenschappelijke tijdschriften.
Neem een kijkje in de databank en ga op zoek naar de thema's waarover jij graag meer te weten komt of kies juist eens voor iets dat wat verder van jouw organisatie en of jouw interesse afligt en laat je inspireren in functie van jouw nieuwe beleidsnota.
Brusselse jongeren vinden niet altijd voldoende vrijplaatsen in hun buurt: plekken waar ze onbezorgd aanwezig mogen, willen en kunnen zijn. Dat blijkt uit een kwalitatief onderzoek van het Jeugdonderzoeksplatform (JOP) bij 53 jongeren uit drie diverse wijken in Brussel. In sommige wijken zijn er te weinig vrijetijdsmogelijkheden of voelen de jongeren zich onveilig of ongewenst in de openbare ruimte.
In dit advies van het Netwerk tegen Armoede krijgt de stem van jongeren in een maatschappelijk kwetsbare situatie een plek in het beleid. Het advies focust op 2 prioriteiten van het jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan:
Wat weten kleuters over hun eigen rechten? UNICEF België vroeg het aan kleuters zelf en het onderzoek stelt duidelijk: kinderrechteneducatie is belangrijk én begint best al op zeer jonge leeftijd.
Lees hieronder het rapport en ga zelf aan de slag met ons speels en educatief materiaal.
De interlokale vereniging Noorderkempen Werkt (Arendonk, Baarle – Hertog, Hoogstraten, Merksplas, Ravels en Rijkevorsel) heeft als doel psychisch welzijn bij jongeren versterken.
Het perspectief van kinderen en jongeren op psychisch welzijn en de toegang tot informatie en hulp zijn nog onvoldoende duidelijk. Vandaar dit onderzoek, als megafoon voor kinderen en jongeren in de regio Noorderkempen.
De centrale vragen: