Mensen van verschillende achtergronden komen in contact met elkaar in de publieke ruimte. Dit gaat vaak goed, maar ook soms fout. Jongeren die zich op bepaalde plekken op hun gemak voelen, gaan die ruimte soms innemen en stellen zo ‘claimgedrag’. De fameuze ‘rondhangjongeren’ zijn vaak onderwerp van geanimeerde discussies tussen buren, beleidsmakers en de jongeren zelf. Wanneer situaties uit de hand lopen, wordt al snel naar de politie gebeld of worden repressieve maatregelen zoals camera’s en patrouilles ingezet. Maar na dergelijke interventies verandert er op zich niets. Integendeel. Want hoewel praten met elkaar dan de beste oplossing lijkt, is dit vaak geen evidentie en dus geen optie. De jongeren, ‘het probleem’, verplaatsen zich naar ergens anders en de buren, ‘de klagers’, blijven met hun wrevel zitten.

De voorbeelden hieronder bewijzen dat het ook anders kan. Jongeren die deel uitmaken van de buurt, worden betrokken op hun wijk en krijgen verantwoordelijkheid. Zo worden ze erkend en in hun kracht gezet. Als aanspreekpunten leggen ze verbinding tussen verschillende actoren in de buurt (jongeren, buren, beleidsmakers en ouders). Ze bevorderen dialoog. Op die manier worden veel problemen voorkomen, en beter nog, wordt er samen ‘buurt’ gemaakt.  

Project Pleinpatrons

Het project ‘PleinPatrons’ (PP) is in 2015 ontwikkeld door JES Antwerpen, KRAS jeugdwerk en Samen Op Straat (SOS) op vraag van het Antwerpse district Borgerhout, om sociale toegankelijkheid van de lokale pleinen te verbeteren. Door lokale jongeren tussen de 18 en 25 jaar op te leiden tot animator en in te zetten als pleinpatrons trachten de drie jeugdwerkpartners de sociale cohesie, toegankelijkheid en veiligheid op de pleinen te vergroten. De taak van een PP is om de sociale samenhang tussen intensieve gebruikers en occasionele gebruikers van pleinen te bewerkstelligen. Het stelt hun verantwoordelijk over hun pleinen als bruggenbouwers tussen jongeren, hun ouders en de wijk.

Afgelopen zomer (2019) ging het om vijf pleinen waar 'Pleinpatrons' werden ingezet. Het ging om een twintigtal jongeren uit de buurt die activiteiten begeleid hebben voor andere jongeren. 

Een PP heeft de taak om van een plein een plaats te maken waar iedereen welkom is, waarbij hij of zij de heersende dynamiek van het plein in acht neemt. Een PP heeft een resem aan taken: hij/zij stimuleert ontmoeting op het plein, is aanspreekbaar tijdens evenementen, ondersteunt activiteiten, informeert en verwijst door, heeft een voorbeeldfunctie, communiceert rustig en duidelijk, geeft en krijgt vertrouwen, kan omgaan met moeilijke situaties. Daarom zorgen Jeugdwerkers van JES, KRAS en 'Samen op straat' voor vorming en coaching. Veel van de activiteiten van de PP’s zijn gericht op jongens. Dit komt doordat het overgrote deel van (intensieve) pleingebruikers jongens zijn.

Pleinpatrona's

Nadia Alliet van Kras jeugdwerk vertelt: Meisjes zijn meer dan welkom op deze activiteiten, toch is dit niet altijd op hun maat gemaakt. Daarom zijn we met ‘PleinPatrona’s’ gestart. Dit zijn vrouwelijke PP’s die dezelfde taken hebben als hun mannelijke tegenhanger, maar ook rekening houden met de noden van de meisjes op de pleintjes. PleinPatrons fungeren vaak ook als vertrouwenspersoon voor de jongeren op de pleintjes en voor meisjes is het niet altijd even gemakkelijk om op een mannelijke PP toe te stappen met hun problemen. Bij de PleinPatrona’s voelen de meisjes zich meer op hun gemak. Dit betekent evenwel niet dat meisjes en jongens gescheiden (moeten) worden op de pleinen. Vanwege het succes van dit project in Borgerhout, zal de formule ook worden uitgebreid naar andere buurten in Antwerpen en ging het in de zomer van 2019 ook een eerste keer door in Gent.

Meer info:

• JES.be 
• Pleinpatrons zelf aan het woord
•  Reportage op ATV