![[anysurfer.logo]](/img/../img/svg/logo.svg "[anysurfer.logo]"){kind=logo}
In de week van 6 maart 2023 reisden we met 12 naar Zweden, meer bepaald Göteborg. We waren nieuwsgierig naar hoe onze gastorganisatie KEKS het jeugdwerk in Zweden ondersteunt of hoe ze hun slagzin waarmaken: “We develop knowledge based youth work together.”
KEKS, opgericht in 2005, is een netwerkorganisatie met 76 leden in Zweden (63), Slovenië (8), Finland (3), Griekeland (1) en Italië (1). Hun leden zijn voornamelijk lokale overheden en jeugdverenigingen die vormen van open jeugdwerk organiseren. Hun doel is om dit jeugdwerk te ontwikkelen en versterken. Ze vertrekken hiervoor vanuit een gedeelde visie op jeugdwerk met bijhorende gedeelde doelen die meetbaar zijn (zie ook verder). KEKS organiseert hiervoor verschillende bijeenkomsten en vormingsmomenten voor jeugdwerkers, verantwoordelijken en beleidsmakers. Zo ondersteunen ze de ontwikkeling van hun competenties. Ze ondersteunen ook nieuwe methoden en manieren van organiseren, zetten zich mee in voor onderzoek en gaan samenwerkingen aan. KEKS is actief in de Europese jeugdwerkgemeenschap. De reden van ons bezoek zat echter ook specifiek in één tool
De reden van ons bezoek zat echter ook specifiek in één tool die KEKS samen met jeugdwerkers heeft ontwikkeld: The Logbook. Dit is een web gebaseerd systeem voor monitoring, opvolgingen en verdere ontwikkelingen van jeugdwerkactiviteiten. Een eerste versie van dit systeem werd al in 2010 ontwikkeld en uitgeprobeerd. In 2015-2016 werd er budget gevonden om het systeem door te ontwikkelen en werd de huidige versie ontwikkeld. Ondertussen gebruiken meer dan 70 organisaties dit systeem om hun jeugdwerkactiviteiten en projecten te monitoren. Jaarlijks werd het systeem verbeterd en het bevat ondertussen ook veel gegevens. Zoveel kennis en ervaring dat bij elkaar komt: reden te meer om op bezoek te gaan. Want ook bij het jeugdwerk in Vlaanderen leven er vragen over hoe we de kwaliteit van jeugdwerk kunnen versterken, meer bepaald of een vorm van monitoring, een ‘tool’ zoals The Logbook ons hierin kan helpen? En hoewel KEKS het woord impact niet gebruikt als ze The Logbook omschrijven, lopen er toch veel parallellen met hoe we in Vlaanderen naar de impact van jeugdwerk kijken en hoe we deze impact beter zichtbaar kunnen maken.
Onze centrale leervraag was daarom: Kan 'The Logbook' helpen om impactgericht werken in jeugdwerkorganisaties te bevorderen?
Samen met Jenny, secretaris-generaal van KEKS, maar vooral een gedreven ondersteuner van het jeugdwerk, werkten we een programma uit van 5 dagen. We starten met uitwisselen: hoe wordt jeugdwerk georganiseerd in beide landen, kregen een workshop over The Logbook en bezochten 3 verschillende jeugdwerkingen om te horen hoe zij met The Logbook aan de slag gingen. Op het einde hielden we met de Vlaamse delegatie een grondige analyse, maakten een SWOT analyse over The Logbook en benoemde leerlessen uit deze studiereis voor Vlaanderen. Oh ja, en tussendoor speelden we ook wat in de sneeuw!
Je leest hieronder ons volledige reisverhaal en wat we leerde, maar een kortere reisweg kan je afleggen door te navigeren in deze reisgids.
We hadden elkaar al op voorhand gezien tijdens een online voorbereidend moment, dus vonden we elkaar snel op de luchthaven. Net voor de middag kwamen we toe in Göteburg, de tweede grootste stad van Zweden. Göteburg is een havenstad in het zuidwesten van het land met 570.000 inwoners (Zweden telt ongeveer 10 miljoen inwoners) wat ook vergelijkbaar is met onze grote havenstad Antwerpen. We zien dus meteen linken, want net dat is iets wat je bijna automatisch doet op een uitwisseling naar een ander land. Vergelijken, wat is er anders, wat hetzelfde, wat doet verassen?
We kozen ervoor om te wandelen naar ons Hostel (Skogens), ongeveer 45minuten vanuit het centraal station. Zo kregen we meteen een indruk van Göteburg dat ook gekend is om de oude mooie gebouwen of de toeristische wijk Haga met vele kleine winkeltjes, souvenirs shops, bakkers en leuke eetplekken. Na inchecken ging iedereen op zijn eigen manier verder de stad of het grote stadspark achter het Hostel verkennen.
Pas ’s avonds, tijdens het eerste diner ontmoeten we Jenny en Ylva van KEKS. We eten lekker, en dat zou ook zo zijn de rest van de week zijn, leren elkaar kennen en halen meteen de kampvuurkaartjes [link] erbij. Deze waren maar net klaar en bedoeld als gespreksstarter om het met elkaar te hebben over hoe jij het effect van jeugdwerk ervaart.
De dag werd afgesloten met een weerbericht. Er werd gewaarschuwd voor grote sneeuwval, tot wel 20cm, de volgende dag. Afwachten of iedereen er ging geraken?
Inderdaad, ’s morgens stonden we op in de sneeuw maar dat zijn ze wel gewoon in Göteburg. Onder begeleiding van dikke vlokken wandelden we naar het kantoor van KEKS. Daar waren, naast Jenny en Ylva, ook nog Marlot en Jonny. Marlot is een medewerker van KEKS en Jonny is een jeugdwerker van een jeugdcentrum in het oosten van Göteburg. Bovendien zou Anders komen deelnemen, maar die zat de vorige dag in het noorden van Noorwegen en zat wel vast door de sneeuwstorm. Hij zou later in de dag nog online aansluiten om zijn verhaal te delen.
Deze dag bestond uit een voorstelling van De Ambrassade en het jeugdwerk in Vlaanderen en een voorstelling over KEKS. In de namiddag kregen we meer informatie over The Logbook en konden we het uitproberen.
Als je dit artikel leest, ben je wellicht betrokken op het jeugdwerk in Vlaanderen en ken je dat al. We laten dus onze eigen voorstelling van Vlaanderen even voor wat het is. Maar onze presentatie kan je hier ook zelf bekijken.
Onze gastorganisatie KEKS leerden we kennen via de Europese jeugdwerkgemeenschap. Ze zijn o.a. sterk betrokken op Europe Goes Local. Ze organiseerden in 2021 ook een uitwisseling met een focus op The Logbook. En voor het verkennend onderzoek: Impact van jeugdwerk, kwam The Logbook naar boven als een instrument dat impact gericht werken kan ondersteunen.
Doorheen de geschiedenis van KEKS hebben ze samen met het jeugdwerk dat ze ondersteunen een visie ontwikkeld op wat jeugdwerk is:
Voor het netwerk van KEKS is het overkoepelende doel van jeugdwerk: het ondersteunen van de persoonlijke en sociale ontwikkeling van jongeren door niet-formeel leren. Om dit te doen, is ons "idee van jeugdwerk" dat jeugdwerk activiteiten stimuleert en ondersteund die gebaseerd zijn op en de actieve betrokkenheid van jongeren en verantwoordelijkheid van jongeren vereisen. De belangrijkste functie van jeugdwerk is jongeren te motiveren en te ondersteunen bij het vinden en volgen van constructieve paden in het leven, om zo bij te dragen aan hun persoonlijke en sociale ontwikkeling en aan de maatschappij in het algemeen. Jeugdwerk bereikt dit door jongeren in staat te stellen en te betrekken bij het actief creëren, voorbereiden, uitvoeren en evalueren van initiatieven en activiteiten die hun behoeften, interesses, ideeën en ervaringen weerspiegelen. Door dit proces van niet-formeel en informeel leren verwerven jongeren de kennis, vaardigheden, waarden en houdingen die ze nodig hebben om met vertrouwen vooruit te gaan.
De laatste jaren wordt deze manier van kijken naar de rol van jeugdwerk ook duidelijk uitgedrukt in de Aanbeveling van de Raad van Europa over jeugdwerk (CoE Recommendation on Youth Work) en het Europees Handvest over plaatselijk jeugdwerk (European Charter on Local Youth Work).
The Logbook is een systeem om je jeugdwerkactiviteiten te monitoren en te documenteren, maar de sterkte zit hem vooral in de manier waarop het gebruik van de tool aanzet tot reflectie.
The Logbook is makkelijk toegankelijk via een webbrowser, ook via je mobiele telefoon of een tablet. Je verzamelt informatie over je jeugdwerkactiviteiten met als doel deze verder te ontwikkelen. Je kan een hele boomstructuur uitwerken voor al je activiteiten en projecten die je wil monitoren. Deze kunnen de vorm aannemen van vaste groepen met vaste leden of ‘drop-ins’ waar jongeren vrij in- en uit kunnen lopen.
Registratie van deelnemers kan zeer gemakkelijk en snel via een QR code te scannen op je eigen smartphone of inchecken via een tablet die je aan de ingang plaatst. Je kan kiezen tussen inloggen op naam (of alias) of volledig anoniem. Deze registratie zorgt ervoor dat je later enkele key-figures kan verwerken in je rapporten.
The Logbook zet echter ook aan tot reflectie. Activiteiten kunnen uitgeschreven worden in doelstellingen en er kunnen evaluaties worden geschreven over de activiteiten. Door de verschillende vragenlijsten die uitgestuurd worden en doordat deelnemers aan je activiteiten gekoppeld worden, krijg je ook inzicht op hun bevindingen. Voor elke groep kun je een survey afnemen (group questionnaire), maar jaarlijks wordt er ook een bevraging verstuurd naar alle jeugdwerkorganisaties die The Logbook gebruiken (Youth Service questionnaire). Dit is een standaardvragenlijst die elke organisatie gebruikt. Eén vragenlijst wordt alleen ingevuld door de jeugdvereniging zelf. De andere vragenlijst moet afgenomen worden bij de jongeren die deelnemen.
De vragen van de Youth Service questionnaire worden omgezet in een score of index overheen acht verschillende doelstellingen. Dit zijn gedeelde doelstellingen. Jeugdverenigingen zien hun eigen resultaat, maar ook het gemiddelde resultaat van alle organisaties die The Logbook gebruiken, zodat ze onderling kunnen vergelijken. Bovendien stelt KEKS samen met zijn netwerk een te behalen norm voor. De organisaties zijn vrij om te bepalen welke norm zij willen behalen of waar ze accenten willen leggen. Ze worden ook uitgenodigd om voor de acht doelstellingen in een eigen kolom hun eigen normen in te vullen.
De acht doelstellingen vormen voor KEKS een referentie voor wat goed jeugdwerk is, want goed jeugdwerk zorgt ervoor dat:
Er valt nog heel veel te zeggen over The Logbook, wil je meer weten over The Logbook, neem dan een kijkje op de website van KEKS of lees hier een volledige beschrijving.
Wij mochten er in ieder geval alles al eens uittesten.
Het belangrijkste bij het Logbook is niet zozeer het inputsysteem, maar wel het ganse netwerk en de connecties die hier rond opgebouwd zijn, de vormingen en trainingen, de uitwisselingen in een netwerk. Hier wordt een gezamenlijke taal ontwikkeld, zaken verfijnd, uitgepuurd, uitgesproken en uitgelegd. Dit alles samen maakt dat er gezamenlijk 1 taal geschreven wordt, met mogelijkheid tot eigen accenten bij elke werking/organisatie. (Wini - Jeugddienst Antwerpen)
’s Avonds gingen we van een lekker Grieks restaurant naar de favoriete bar van Jonny. Het idee was om hier onze reflectieronde te houden, maar we hielden geen rekening dat deze bar een sportbar bleek te zijn vol met schermen waar een voetbalwedstrijd op speelde. In alle rumoer deden we toch een poging om onze quote van de dag en de foto van de dag te delen met elkaar.
Als jeugdwerker in een kleine organisatie verdrink je soms in micromanagement van de dagelijkse werking. De informele gesprekken met de studiegenoten en de presentaties over het Vlaamse en Zweedse jeugdwerk haalden mijn blik weg van het microniveau en gaven me zuurstof en energie: ja, jeugdwerk heeft weldegelijk zijn waarde en ik ben trots daar deel van uit te maken. (Ellen - Graffiti vzw)
’s Ochtends moesten we vroeg opstaan. Ons eerste bezoek bracht ons op ruim een uur buiten Göteborg, naar Mark. Een gemeente in Zweden met ongeveer 33.000 inwoners. Na tram- en busrit stonden we aan een groot complex van gebouwen en liepen we richting een grote sporthal. In deze sporthal bevinden zich, naast een aantal sportverenigingen, ook de “Centralen Meeting Place”.
Dit jeugdcentrum is een ontmoetingsplek voor jongeren van 12 tot 22 jaar. Je kunt hier koffie drinken en rondhangen, ondersteuning krijgen bij het realiseren van je idee, spelletjes spelen en nog veel meer. Hier vind je ook het Project Office, de LAN-room PingZone, een digitale Maker Space en de Bioroom. Er is de mogelijkheid om creatief bezig te zijn met knutselen, bouwen, fotograferen, filmen en het bewerken van materiaal. Via de app van de gemeente kunnen jongeren contact opnemen met de jeugdwerkers. Het centrum is open op maandag, woensdag en om de twee weken op vrijdag. Daarnaast worden er regelmatig activiteiten op verplaatsing georganiseerd.
We kregen een rondleiding en spraken met twee jeugdwerkers. Het viel ons meteen op dat er nooit over vrijwilligers werd gepraat, omdat er in Zweden ook niet met ‘vrijwilligers’ wordt gewerkt. Er bestaan wel jeugdleiders, en Centralen heeft ook een kerngroep van jongeren waarmee ze kunnen afstemmen of activiteiten organiseren, maar ze worden niet als vrijwilligers beschouwd. Alle ‘jeugdwerkers’ in Zweden zijn beroepskrachten en dus betaald. Het was ook duidelijk dat er een bovengrens van 22 jaar is. Oudere jongeren worden niet toegelaten in het centrum, en dat wordt strikt toegepast.
’s Middags keerden we terug naar de grote stad en bezochten we Jonny's plek, “Bagarns Youth Centre”. Dit door de stad georganiseerde jeugdcentrum ligt in het oosten van Göteborg, op een plek waar veel tramlijnen samenkomen. Daardoor is het een belangrijk kruispunt waar veel mensen passeren. Dit is ook een reden waarom het centrum een groot bereik heeft en de jongeren niet allemaal uit de buurt komen, zo werd ons tijdens de rondleiding verteld.
Het jeugdcentrum beschikt over meerdere ruimtes die jongeren kunnen gebruiken of waar ze activiteiten kunnen organiseren. Ze werken met drop-in activiteiten.
Jonny legde ons vooral uit hoe ze The Logbook gebruiken. Ze werken ermee sinds het prille begin van het ontstaan van The Logbook. De eerste versies waren helemaal niet gemakkelijk in gebruik, geeft hij toe, maar Jonny getuigt dat KEKS goed gebruik heeft gemaakt van de feedback van jeugdwerkers en het systeem heeft verbeterd in een nieuwe versie. Ondertussen is The Logbook volledig ingeburgerd, zowel bij de jeugdwerkers als bij de jongeren zelf. Later zien we, wanneer de jongeren toestromen, hoe de check-in tablet bij de deur wordt geplaatst en hoe alle jongeren spontaan inchecken zodra ze aankomen.
Ook voor de jeugdwerkers is The Logbook een tool die ze altijd erbij nemen. Binnen Bagarns Youth Centre heeft The Logbook ervoor gezorgd dat er een systematiek is ontstaan waarbij de jeugdwerkers altijd een half uur voor en een half uur na de activiteit even de tijd nemen om stil te staan bij The Logbook. Ze bekijken de doelstellingen, gaan hun takenlijsten na en schrijven meteen een korte evaluatie over de onderwerpen die op dat moment relevant zijn. Dit doen ze ook regelmatig nadat de jaarlijkse vragenlijsten zijn afgenomen, waarna er een grondige evaluatie van de werking plaatsvindt.
Toen we Jonny vroegen wat The Logbook hen oplevert, kregen we dit antwoord: “Our status as a youth worker is getting higher because of The Logbook.”
Deze keer startten we een gezamenlijke reflectie in het kantoor van KEKS nog voor we aan het avondeten begonnen. Zo konden we onze laatste bevindingen met elkaar delen, maar ook nog extra vragen stellen aan Jenny waarop ze in een laatste sessie van KEKS, de volgende ochtend aandacht kon besteden.
De laatste ochtendsessie samen met Zweden, sloten we af op het kantoor van KEKS. KEKS nam ons mee in enkele vraagstukken die we gisteren achterlieten en verduidelijkte. We zoomden ook samen in op de mogelijkheid om The Logbook in Vlaanderen te gebruiken.
Daarna brachten we een laatste bezoek aan Stenhuset, een jeugdcentrum in het westen van Göteborg, gevestigd in een mooi, oud historisch gebouw met vele verschillende kamers: muziekruimtes, een dansruimte, een creatief lokaal, en bar/keuken/café-ruimtes. Al deze ruimtes mogen door de jongeren gebruikt worden. Er worden zowel groepsactiviteiten georganiseerd als open activiteiten waar je gewoon kunt binnenlopen. Het centrum opent na schooltijd.
We merken op dat de jeugdcentra die we in Zweden hebben bezocht allemaal zeer goed zijn uitgerust en beschikken over degelijk materiaal dat er netjes en goed onderhouden uitziet. Toen we aan de jeugdwerkster vroegen of alles gratis was, antwoordde ze lachend: “Nee, de ouders van de kinderen hebben hier jarenlang belastingen voor betaald.”
In de namiddag maakten we gebruik van één van de vele kamers van Stenhuset en gebruikten die om onze laatste sessie met de Vlaamse groep zelf te doen.
Op basis van onze ervaringen en indrukken maakten we 3 keer een SWOT analyse en gingen in dialoog over de wat- en waarom-kwaliteit, monitoring en impact zichtbaar maken wel of niet belangrijk is voor het jeugdwerk. Maar vooral ook over de manier waarop The Logbook ondersteunend zou kunnen werken in een Vlaamse context.
We splitsen onze groep op in 3 groepen, want we hadden ook ongeveer drie soorten mensen mee. We weten uit ervaring dat iedereen vanuit zijn eigen perspectief en context kijkt, we hebben die dus proberen te groeperen.
Je kan hierboven elke SWOT apart bekijken en vaststellen dat de meningen sterk verdeeld waren. Waar het ene perspectief iets als een sterkte zag, werd dit vanuit een ander perspectief als een zwakte benoemd. Samenvattend hebben we de belangrijkste zaken samengevoegd en in één SWOTkader geplaatst:
STERKTES
ZWAKTES
KANSEN
BEDREIGINGEN
We lieten vanuit elk perspectief ook de vraag beantwoorden of een piloot/test van The Logbook in Vlaanderen wenselijk en zinvol is en wat dan belangrijke voorwaarden of aandachtspunten zijn. Op het terugkommoment zouden hiervoor de geleerde lessen samenleggen.
Vrijdag was een vrije dag. We hadden pas ’s avonds een vlucht terug naar België, dus iedereen vulde deze dag in zoals die wou.
We kwamen nog één keer samen, in België. We gaven aandacht in ieder zijn individuele leerlessen, maar deden ook een poging om gezamenlijk leerlessen te formuleren als antwoord op onze centrale leervraag.
Kan 'The Logbook' helpen om impactgericht werken in jeugdwerkorganisaties te bevorderen?
