![[anysurfer.logo]](/img/../img/svg/logo.svg "[anysurfer.logo]"){kind=logo}
Wat zou ik in 2050, over een dikke 30 jaar, aan het doen zijn? Waarschijnlijk werk ik nog. Maar hoe en wat, daar heb ik absoluut geen beelden bij.
Ik ben Sara en ben sinds vier jaar beleidsmedewerker bij De Ambrassade. Ik ben ongelofelijk geboeid door jongeren en werk. Jongeren hadden tot nu toe, post-crisis gewijs, een zeer kwetsbare positie op de arbeidsmarkt en daar wilden we iets aan doen met De Ambrassade. Dat verhaal hoort intussen voor de meeste jongeren tot het verleden, want intussen trekt de arbeidsmarkt opnieuw aan en zien we dat we zelf de andere kant op gaan: arbeidskrapte. Bedrijven vinden geen werknemers meer. En wat blijkt? Ondanks alle doemscenario’s waarbij gedacht wordt dat robots ons werk zullen afpakken in de toekomst, blijkt uit onderzoek dat er net méér vraag zal zijn naar arbeidskrachten. Dit triggerde mij om mijn toekomstbril op te zetten.
Op beleidsvlak wordt het werken in 2050 nu al vormgegeven: arbeidsmarktexperten buigen zich over het thema, sociale partners zetten hun strategieën uit, bedrijven worden klaargestoomd, levenslang leren wordt de norm. Maar volgens mij wordt één heel belangrijke groep vergeten: de jongeren. Wie zal er in 2050 werken? Juist, niet de witte mannelijke zestigers die nu het grootste deel van de macht in handen hebben, maar een heel diverse groep mensen die vandaag jong is. Ze zitten nog op de schoolbanken, hebben een eerste werkervaring achter de rug, willen ondernemer worden of zijn op zoek naar een job.
Waar hebben jongeren zin in? Hoe kijken zij naar levenslang leren, een inkomen verwerven en de balans werk – privé? Wat zoeken ze in een job? Hoe willen zij later oud worden? Over die vragen buig ik mij, samen met partner in crime Kris (procesbegeleider bij Kessels & Smit) en de partners van Expeditie Werk. Hoe dit project precies in elkaar steekt, lees je hiernaast.
Sinds januari 2019 zijn we van start en leerden we al ongelofelijk veel. Niet enkel over de toekomst van werk en jongeren, maar ook over het opzetten van innovatieve projecten met partners, ervaringsgericht leren met jongeren etc. En die lessen deel ik graag met jullie. Ik neem me voor om minstens maandelijks een blogpostje met jullie te delen over wat me inspireert, bijblijft en goesting geeft in dit mooie project. Word dus absoluut vervolgd!
Tot snel,
Sara
PowerPoint to the rescue! Ken je dat gevoel? Je zet een project op met meerdere partners, die van dichtbij of van veraf betrokken zijn. Er wordt enorm veel heen en weer gemaild. Bij elke e-mail zit een bijlage. "Is dit wel de juiste versie van je projectvoorstel?" Of nee, er is net iets veranderd. "Never mind iedereen, hier is een nieuwe versie waarin nu écht alles staat..." Of: "Ik post het op Dropbox." Oeps, iemand kan er niet op? En voilà, een grote frustratie voor veel projectcoördinatoren.
Sinds januari zijn wij gestart met Expeditie Werk, met zeven partnerorganisaties die nauw betrokken zijn, plus nog een aantal ondersteunende partners die het project op wat grotere afstand volgen. Onze eerste uitdaging was het duidelijk en eenvoudig beheren van onze informatiestromen. Niet iedereen volgt het project even nauwgezet, en drukke agenda's liggen altijd op de loer. Met één klik moest je als het ware weer bij zijn, zonder het risico te lopen verouderde informatie te raadplegen.
We kozen uiteindelijk voor een old-school oplossing. Geen Dropbox, gedeelde documenten of forumsystemen, maar een PowerPoint waarin alle informatie netjes is opgelijst en gemakkelijk terug te vinden is. De PowerPoint groeit als een blog gedurende het project, maar je kunt altijd teruglezen wat er eerder is besloten, mocht je even niet meer mee zijn. Een PowerPoint dwingt je ook om heel visueel en compact te zijn. Weg met bijlagen bij bijlagen, vergaderverslagen en wachtwoorden die je niet kunt vinden voor gedeelde systemen... Gewoon een simpele PowerPoint, voor het gemak omgezet in een PDF bij verzending naar de partners.
Dit betekent natuurlijk niet dat andere systemen hun waarde niet hebben. Maar voor ons was dit de beste keuze, aangezien vooral De Ambrassade communiceert met haar partners (éénrichtingsverkeer), en er vaak wat tijd zit tussen de verschillende fases. Eén document dat gaandeweg groeit, was met andere woorden precies wat we nodig hadden.
Probeer op voorhand goed de noden in te schatten qua communicatiestromen en op basis hiervan een keuze te maken. Wie communiceert met wie? Hoeveel partners zijn er betrokken? Wil je vooral informeren of ook deelnemers online laten participeren? Hoeveel tijdinvestering is iedereen bereid te leveren? Dit bespaart je als projectcoördinator een hoop administratie!
Voor de aanvang van Expeditie Werk tekenden we ons projectdesign gedetailleerd uit en we zouden de jeugdwerksector niet zijn als we daar geen projectstuurgroepen, evaluatievergaderingen, netwerkmomenten, werkvergaderingen... aan toevoegden. Op zoveel mogelijk momenten zoveel mogelijk partners betrekken. Maar wat bleek? De eerste ‘stuurgroep’ was al snel gedoemd tot een saai overleg. Mensen bereidden zich namelijk voor om naar een vergadering te komen, met een ronde tafel, stoelen, en een PowerPoint. Ze kijken je aan en denken: “En vertel het nu maar eens, want in mijn agenda staat ‘vergadering’ en dan hoort het zo.”
Daarnaast was niet iedereen het eens met wie wel of niet in de stuurgroep mocht zitten. Iedereen wilde namelijk op een bepaalde manier zijn zegje kunnen doen. We wilden zoveel mogelijk met onze partners co-creëren en de creativiteit stimuleren. Dus dat betekende: weg uit die vergaderzaal, weg van de vergadertaal en weg van wat mensen denken dat er van hen wordt verwacht wanneer ze een 'vergaderverzoek' ontvangen.
We doopten onze ‘stuurgroepvergaderingen’ om naar Expeditie NETwerken en de ‘werkvergaderingen’ naar ontwerpmomenten. Bij aanvang van elke projectfase organiseren we nu een hele dag met partners. ’s Ochtends nodigen we alle partners uit voor een Expeditie NETwerk, een soort van miniconferentie waarbij we ons naar aanleiding van de nieuwe fase binnen het project laten inspireren door de expertise van de aanwezigen en goede praktijken onder de loep nemen.
In de namiddag, tijdens een ontwerpsessie, werken we de volgende fase verder uit, samen met de jeugdwerkpartners die zelf een Expeditie met jongeren begeleiden. Maar dat is niet alles. Met Expeditie Werk gaan we op zoek naar de toekomst van de arbeidsmarkt. We willen daarom dat de locaties waar we onze partners ontmoeten, inspireren en op de één of andere manier die toekomst dichterbij brengen. Weg dus van de vergaderzaal op de eerste verdieping bij De Ambrassade. :-) Zo organiseerden we de Kick-off van ons project bij La Fonderie, het Brussels museum voor arbeid en industrie. Ook in de Work-out Room, de cocreatieruimte rond de toekomst van werk van VDAB, en bij Stelplaats in Leuven, een tijdelijke ruimtebesteding van De Lijn met jonge start-ups, waren we al te gast.
Expeditie Werk staat of valt met haar partners.Via jeugdwerkpartners willen we jongeren bevragen over de toekomst van werk, experimenten opzetten en samen leren. Daarom is het cruciaal om een project te ontwerpen dat haalbaar is voor hen, maar waar we ook voldoende resultaten uit halen.
Vele jeugdwerkpartners toonden aanvankelijk interesse om deel te nemen aan Expeditie Werk. Hoewel de toekomst van werk voor hen een nieuw thema was, erkenden ze het maatschappelijk belang ervan en zagen ze de noodzaak om hierop in te zetten en visie te ontwikkelen. Beleidsbeslissingen volgen elkaar immers snel op, vaak zonder rekening te houden met de mening van jongeren. En net het jeugdwerk heeft als kracht om die jongerenstem bij beleidsmakers te brengen. Er was dus interesse, maar al snel werd duidelijk dat de haalbaarheid voor de jeugdwerkorganisaties een probleem was. Ondanks het belang van het thema, had niemand de ruimte om het als prioriteit op te nemen.
Toen we ons projectontwerp aan de geïnteresseerde partners presenteerden, voelden we weerstand. Aanvankelijk hadden wij een strak projectdesign opgesteld met vier fases. Elke organisatie zou een traject of expeditie met jongeren doorlopen, waarbij alle expedities op hetzelfde moment in dezelfde fase zouden zitten. Voorafgaand aan elke nieuwe fase zouden alle jeugdwerkpartners samenkomen om de volgende fase te ontwerpen en de vorige te evalueren. Dit rigide plan moesten we echter al snel loslaten.
Dit was niet haalbaar. Een aantal organisaties haakten dan ook af. Een demotiverend moment voor ons, maar aan de andere kant ook heel leerrijk. We besloten om de oefening opnieuw te doen. Zes jeugdwerkorganisaties die nog steeds interesse toonden lieten we ons aanvankelijk idee herontwerpen naar een meer haalbaar verhaal.
Nu hebben we zes expedities met jeugdwerkorganisaties die elk op hun eigen tempo lopen. Sommigen bevinden zich nog in de ontdekkingsfase, anderen zijn bezig met experimenten en weer anderen zijn al toe aan hun terugkomfase. Wij stellen ons flexibel op en werken op maat van de jeugdwerkorganisaties. Dat betekent ook dat we sommige ontwerpmomenten meerdere keren moeten organiseren.
Voor de lopende expedities zorgen we ervoor dat wat de jeugdwerkorganisaties onderzoeken, aansluit bij hun eigen werking: bijvoorbeeld door voort te bouwen op een bestaand project, interessante experimenten op te zetten in lijn met hun huidige activiteiten, of hun netwerk uit te breiden. Dit werkt goed, omdat we zo niet alleen werken aan langetermijnresultaten, maar ook de meerwaarde van deelname aan Expeditie Werk op korte termijn zichtbaar maken.
Deze manier van werken vereist veel flexibiliteit van ons in de procesbegeleiding en coördinatie. Maar het zorgt er wel voor dat we een haalbaar project hebben waarin zowel op korte als lange termijn meerwaarde wordt gecreëerd.
Expeditie Werk is een project waarbij we de stem van jongeren willen laten horen aan het beleid én impact willen hebben. We vinden het hierbij belangrijk om van bij het begin contact te hebben met beleidsmakers en andere belangrijke actoren zoals de sociale partners. Op die manier willen we ervoor zorgen dat ze open staan voor onze beleidsaanbevelingen en hier echt iets mee kunnen doen. Niets meer demotiverend dan een participatief project lopen dat uitmondt in beleidsaanbevelingen waar niemand op zit te wachten. Daarnaast willen we door hen te betrekken ook steeds de realiteitscheck maken en beroep doen op hun expertise.
Zo startten we met Expeditie NETwerk, een netwerk dat we creëerden rond Expeditie Werk. Naast de jeugdwerkorganisaties die de expedities begeleiden met jongeren, schuiven ook beleidsmakers en andere belangrijke actoren mee aan tafel. Zo is VDAB als mede-organisator van Expeditie Werk steevast aanwezig, maar ook ACV, Voka en Departement Werk en Sociale economie.
Expeditie NETwerk wordt vier maal georganiseerd, telkens bij de aanvang van een nieuwe projectfase. We laten ons inspireren door de kennis van de aanwezigen, maar treden ook naar buiten om goede praktijken te bezoeken of nodigen interessante gastsprekers uit. Zo deelden de aanwezige experts op een eerste NETwerk hun inzichten op de toekomst van werk en hoe zij dit vanuit hun organisaties percipiëren via TED talks. Bij een tweede NETwerk nodigden we Femma uit om het te hebben over hun 30 urenweek en gingen we op bezoek bij Stelplaats Leuven om ons te voeden met inspirerende jongerenpraktijken rond werk.
Maar dat is niet alles. Het netwerk aan zich is natuurlijk ook waardevol. Als De Ambrassade is het onze taak als netwerkorganisatie om organisaties die elkaar anders niet tegenkomen toch met elkaar in contact te brengen. Bij een thema als de toekomst van werk is dit bij uitstek interessant omdat de perspectieven van jeugdwerkers, die dagelijks met jongeren in de praktijk staan, volledig anders zijn dan die van beleidsmakers en sociale partners. Door de opstart van zo’n netwerk verhogen we wederzijds begrip, maar creëren we ook kansen voor verdere ontmoeting en samenwerking.
Op donderdag 28 november organiseerden we What’s after work. Het doel was om iedereen die eerder betrokken was op het project Expeditie Werk samen te brengen en in dialoog te gaan over de meningen die jongeren uitten tijdens hun expedities. Er hing een informele sfeer waarbij op een krachtige en dynamische manier dialoog werd gecreëerd tussen jongeren en beleidsmakers over de toekomst van werk. We hielden dialoog over behoeftes en oplossingsrichtingen die jongeren formuleerden over de toekomst van werk en scherpten deze samen met de deelnemers nog verder aan.
Dit moment was een atypisch evenement voor De Ambrassade. We presenteerden namelijk tussentijdse resultaten van een project dat nog niet af is. We presenteerden geen mooi afgerond project, geen finaal onderzoek met grote conclusies en aanbevelingen, maar behoeftes en oplossingsrichtingen die jongeren tijdens het eerste projectjaar met ons deelden. Door dit onvolledig verhaal zo te benoemen, hier waarde aan te hechten, maar ook opening te creëren voor feedback en het samen verder zoeken, werd dit een sterk moment. Het was een uitnodiging om mee te denken over de ideeën, aanzetten tot een visie en mogelijke aanbevelingen. We stelden ons in die zin kwetsbaar op, maar creëerden zo ook een positieve en constructieve dialoogsfeer.
Wat ook hielp is dat we geen wollige toekomstideeën voorstelden, maar heel concrete stellingen die aanzetten tot debat en het innemen van een standpunt. Dit debat vond eerst tijdens de dialoogtafels plaats, maar ook nadien werd er bij een glaasje verder gediscussieerd.
Deelnemers, zowel jongeren, jeugdwerkers als beleidsmakers, waren blij dat er ruimte was voor hun bijdrages en zijn nieuwsgierig naar het tweede projectjaar waarin ze graag betrokken worden. Voor ons was dit een sterk leermoment dat ons visie gaf over hoe we het tweede projectjaar willen aanpakken en waar we inhoudelijk ook nog kunnen bijsturen.
Even geleden dat ik nog eens de pen opnam om iets te schrijven over mijn Expeditie Werk… Het project Expeditie Werk met de expedities waarin jongeren op zoek gingen naar de Toekomst van Werk is intussen afgelopen. Momenteel finaliseren we een onderzoeksrapport en bereiden we een studiedag voor die digitaal zal doorgaan op 2 februari. Waarop jullie natuurlijk allemaal welkom zijn. Stay tuned!
VLAIO gaf ons ook de kans om nog wat langer te reflecteren over het expeditietraject met jongeren, waarbij we met 5 jongerenorganisaties aan de slag gingen rond de toekomst van werk. VLAIO vertaalde namelijk het internationale EntreComp raamwerk naar het Nederlands en vroeg ons dit model af te toetsen aan de ervaringen die de jongeren in het eerste projectjaar opdeden. Een impactonderzoek naar wat dit bij hen teweeg had gebracht, was geboren. Belangrijk te weten, is dat het aanvankelijk niet de bedoeling was om deze jongeren te gaan ‘versterken’ in dit project. Onze aanvankelijke doelstelling was namelijk om samen met hen visie te creëren over de toekomst van werk, maar het leek ons wel interessant om na te gaan of dit traject als secundair effect ook bij de jongeren zelf iets teweeg had gebracht.
De entrepreneurship competences ‘EntreComp’ zijn ondernemerschapscompetenties opgesteld door de Europese Commissie. ‘Ondernemend handelen’ gaat verder dan ondernemer zijn in de letterlijke zin van het woord. We zagen meteen veel raakvlakken met bijvoorbeeld informeel leren, ownership en engagement. Voor ons was het ook interessant om dit raamwerk te testen als mogelijke manier om impact van jeugdwerk te meten. Het raamwerk bestaat uit drie domeinen waarbinnen telkens competenties opgesomd zijn en wordt beschreven hoe die kunnen worden waargenomen. De drie domeinen zijn:
Aan de hand van de succes case methode van Brinkerhoff gingen we aan de slag. Eerst stelden we een vragenlijst op, die werd ingevuld door ongeveer de helft van de jongeren die deelnamen aan Expeditie Werk. Vervolgens selecteerden we enkele jongeren met succesverhalen waar we een diepte interview mee afnamen.
De deelnemende jongeren gaven aan dat hun competenties wel degelijk versterkt werden. Indien je geïnteresseerd bent in de resultaten in detail, zal je nog even ons onderzoeksrapport moeten afwachten tot begin februari. Ondertussen al even dit: 4 op 5 jongeren leerden nieuwe dingen tijdens Expeditie Werk. Meer dan 4 op 5 geeft aan dat door deel te nemen aan Expeditie Werk hun zelfbewustzijn is vergroot. Jongeren deden vooral nieuwe kennis, visie en inzichten op rond werk waardoor ze nu meer ideeën en kansen zien.
Wat waren precies de acties die ervoor zorgden dat jongeren bijleerden? Het zijn vooral de ervaringsgerichte momenten of momenten waar interactie en uitwisseling met anderen centraal stonden die impact hadden. Zoals een bedrijfsbezoek, het verhaal van een spreker, een inleefspel, een gesprek met een rolmodel, dialoog- en reflectiemomenten jongeren onder elkaar, gesprekstafels…
Opmerkelijk is dat we door het onderzoek ‘Noden, behoeftes en toekomstperspectieven’ weten dat jongeren vooral een praktijkgerichte opleiding willen. Expeditie Werk zette vooral in op visiecreatie. Toch werd er geleerd én jongeren waren intrinsiek gemotiveerd om mee te doen. Hiervan kan geleerd worden, ook door wie jongeren wil leiden naar werk of wil begeleiden in levenslang leren.
Spreek jongeren intrinsiek aan. Laat hen weten dat zijzelf en hun mening ertoe doet en het leren komt veelal vanzelf! Meer weten? Onze publicatie van Expeditie Werk verschijnt op 2 februari. Vanaf volgende week kan je je inschrijven voor de studiedag hieraan gekoppeld.
Na twee jaar Expeditie Werk werkten we toe naar een Studiedag op 2 februari 2021, want dat is wat we doen als ‘De Ambrassade’: onze sector inspireren, uitwisselen, netwerken… Mijn titel verklapt al dat het deze keer iets anders liep. Een kleine spoiler: nee, niet alle studiedagen moeten op de schop, maar met Expeditie Werk zetten we in op meerdere strategieën om op die manier onze kansen tot maatschappelijke impact te vergroten. Hoe we dat deden, lees je in dit bericht.
Het werd een dag waar we alles wat we leerden rond jongeren en de toekomst van werk samenbrachten:
De vraag die in de voorbereidingen van deze studiedag centraal stond was: ‘Hoe kunnen we de opgedane kennis zoveel mogelijk borgen én maatschappelijke verandering stimuleren?’. Zo kozen we ervoor om een uitgave te maken van een mooie en aantrekkelijke publicatie met alle kennis in verzameld. Ook legden we voor de studiedag zelf verschillende doelen vast:
Maar deze studiedag alleen was niet genoeg om écht toe te werken naar maatschappelijke verandering. Ik verklap je welke geheime ingrediënten we nog toevoegden. Om impactgericht te werken was het minstens even belangrijk om gelijktijdig ook in te zetten op:
Alle puzzelstukjes vielen mooi in elkaar. De studiedag zelf werd als heel waardevol geëvalueerd, we waren zichtbaar in de media, kregen weerklank in het politieke debat, jongeren werden geïnformeerd en betrokken via WAT WAT en de Vlaamse Jeugdraad,…
Maar, dit alles werd tot de puntjes van te voren uitgedacht en voorbereid! Belangrijke les is dat je maatschappelijk project niet stopt met een studiedag. Sterker zelfs, het slaagt niet met een studiedag. Je impact hangt af van wat je er nadien mee kunt bereiken. Vandaag merken we nog steeds heel wat interesse van zowel beleidsmakers, vakbonden, werkgevers etc. om met ons én jongeren in dialoog te gaan rond het thema. Wees je er dus van bewust dat je minstens even veel tijd moet steken in communicatie en strategieën voor beleidsbeïnvloeding om je kansen tot impact te maximaliseren.
Wat deze impact dan is (geweest), da’s een volgende stap die we onderzoeken en dus materiaal voor een volgend blogbericht!
