![[anysurfer.logo]](/img/../img/svg/logo.svg "[anysurfer.logo]"){kind=logo}
De Ambrassade stelt vandaag de resultaten voor van een grootschalig onderzoek dat peilt naar hoe Vlaamse jongeren hun toekomst op de arbeidsmarkt zien. Opvallend: De coronacrisis heeft gezorgd voor meer onzekerheden voor jongeren op de arbeidsmarkt. Daarnaast willen jongeren hun werk flexibel kunnen organiseren, maar stellen ze ook duidelijke grenzen.
De Ambrassade, expertisecentrum jeugdbeleid in Vlaanderen, wil de stem van jongeren zelf versterken in het debat over de toekomst van de arbeidsmarkt. Met de steun van VDAB werd een participatief onderzoek opgezet. Een jaar lang ging De Ambrassade - in samenwerking met Haven, Jong ACV, Co-Searching, Groep INTRO en de Vlaamse Jeugdraad - op pad met 50 jongeren om te ontdekken hoe zij werk en hun rol op de arbeidsmarkt in de toekomst zien. Hun toekomstideeën werden vervolgens via een kwantitatief onderzoek bij 950 werkende en werkzoekende jongeren in heel Vlaanderen afgetoetst. Zo kwamen we tot een onderzoeksrapport en 20 aanbevelingen voor de arbeidsmarkt van de toekomst, waarin jonge werknemers de hoofdrol spelen.
De resultaten tonen duidelijk aan dat de coronacrisis ook heel wat onzekerheden voor jongeren meebracht. Tijdens de bevraging in juni, in volle coronatijden, geven bijna 3 op 4 (72,1%) van de werkzoekende jongeren en meer dan de helft (57,4%) van de werkende jongeren aan schrik te hebben om zonder inkomen te vallen.
Het onderzoek houdt het niet alleen op opvallende statistieken als deze, maar zoekt ook naar oplossingen samen mét jongeren. Wat moeten we volgens jongeren echt weten én veranderen om de arbeidsmarkt toekomstproof te maken?
Jongeren geven aan dat ze willen bijdragen aan de arbeidsmarkt van morgen, maar willen ook wel dat er naar hen geluisterd wordt. Hun eisen zijn helemaal niet vergezocht, of onrealistisch. Maar een kans op open debat om te evalueren naar een arbeidsmarkt die nog meer de mens centraal stelt en inclusief is." - Sara De Potter, beleidsmedewerker Werk bij De Ambrassade
Meer dan 75% van de bevraagde werkende jongeren voelt zich overwegend goed in hun vel op de huidige arbeidsmarkt en doen hun job graag. Jongeren schuiven resoluut het belang van een goede werksfeer naar voren als belangrijkste factor om welzijn op het werk te creëren. Zowel werkende als werkzoekende jongeren geven aan dat toffe collega’s, een afwisselend takenpakket en een interessante jobinhoud hen het meest goesting geven om te werken.
“Ik heb geen zin om op mijn job ongelukkig te zijn omdat ik dat werk echt niet graag doe. Dan ga ik echt niet lang moeten nadenken om te zeggen: ‘salut’.” – Deelnemende jongere
Daar tegenover voelt 10% van de werkende jongeren zich niet goed op het werk, het gaat voornamelijk om jongeren die het financieel moeilijk hebben om rond te komen. Het gevoel hebben je job goed te kunnen doen, te weten waar je goed of slecht in bent, te weten waar je naartoe wilt en het gescheiden houden van werk en privé correleren positief met de vraag over het graag doen van je job.
Jongeren kiezen hun werkgever anno 2021 op basis van een aantal criteria. De prominentste zijn de jobinhoud, de locatie en een goed nettoloon. Maar die verloning wordt ‘slechts’ door de helft van de werkzoekende en 28,84% van de werkende jongeren aangeduid in de top drie. Andere vormen van compensatie zoals extralegale voordelen en extra verlof laten de respondenten voornamelijk koud, zo geeft slechts 10.25% aan dat ze aangetrokken worden door maaltijdcheques, extra verlofdagen of een bedrijfswagen.
De inhoud en werkomstandigheden lijken te primeren bij jongeren, maar toch geeft 1 op 5 aan dat het hen niet kan schelen welke job ze doen, zolang ze maar geld verdienen. Ook valt op dat veel jongeren, vooral kortgeschoolden, al ervaring hebben met jobs in precaire statuten zoals zwartwerk, onbetaalde stages en dagcontracten. Jongeren vinden een basisinkomen een goed idee om onzekerheden rond het hebben van een inkomen weg te nemen. Zo kunnen ze echt op zoek gaan naar een job(inhoud) die hen ligt.
Meer dan de helft van de werkzoekende jongeren geeft aan veel druk te ervaren van familie en omgeving om snel financieel onafhankelijk te worden. De hoge druk en spanning om snel financiële zekerheid te vinden zorgt ervoor dat jongeren hun instap op de arbeidsmarkt niet evident vinden. De combinatie van een stabiele job, de juiste en fijne jobinhoud en het zo snel mogelijk vinden van financiële onafhankelijkheid zorgt voor heel wat extra spanning.
Wim Adriaens, gedelegeerd bestuurder VDAB: "De eerste stappen op de arbeidsmarkt zijn altijd een uitdaging, door de coronacrisis is dat vandaag zeker het geval. We proberen jongeren zo goed mogelijk te begeleiden met onze dienstverlening, en dat doen we met maatwerk. Die aanpak is nodig, want zoals in het rapport wordt aangehaald bestaat ‘de jongere’ niet. En er is dus niet één formule die werkt voor iedereen. Dat is een belangrijk inzicht dat we niet uit het oog mogen verliezen. VDAB is er voor elke jongere, elk talent telt voor ons.
Heel wat jongeren hebben vandaag een ondernemersdroom. Ruim de helft van de jongeren ziet zichzelf ooit voltijds of deeltijds zelfstandig ondernemen. 34.5% van de jongeren ziet zichzelf ooit voltijds als zelfstandige of freelancer werken, vooral omdat het betekent dat ze een droom kunnen realiseren, meer flexibiliteit hebben en hun eigen baas kunnen zijn.
In heel wat vacatures lees je tegenwoordig “je bent flexibel en hebt geen 9-tot-5-mentaliteit” in het persoonlijke profiel van een sollicitant. Hoe zit het met die assumptie over de grote flexibiliteit van de jonge werknemers? Jongeren kijken hier zelf kritisch naar. Hun werk is niet het allerbelangrijkste. De workaholic is passé. Ze willen niet - zoals ze hun ouders zien doen - een leven lang hard werken om pas na hun pensioen te kunnen genieten. Ze geven aan nood te hebben aan autonomie om zelf hun werk te organiseren. Naast hun job krijgen ze hierdoor meer mogelijkheden om op andere manieren meerwaarde te creëren voor de maatschappij via het opnemen van zorgtaken en vrijwilligerswerk.
“Ik zou parttime vrijwilligerswerk willen doen, in een leuk buurtproject bijvoorbeeld. Ik zou graag een dag per week daarmee bezig zijn. En dan 4/5e verdienen.” – deelnemende jongere
Hebben jongeren de juiste loopbaancompetenties voor de jobs die ze willen uitoefenen? 4 op 5 jongeren geven aan te weten waar ze goed of slecht in zijn, maar het ontbreekt bij heel wat jongeren toch nog aan de juiste loopbaancompetenties voor hun droomjob. 1 op de 5 jongeren weet ook niet welke leerbehoeften ze nog hebben. Jongeren willen hier meer begeleiding bij en vragen loopbaancoaching vanaf de schoolbanken. Een overgrote meerderheid van de jongeren is ervan overtuigd dat ze zich een heel leven lang zullen moeten bijscholen en vindt dit ook belangrijk.
Heel wat bevindingen, vaststellingen van grote uitdagingen én positieve trends dus. Gelijklopend met Expeditie Werk werkten jongeren van de Vlaamse Jeugdraad aan een nieuw advies met beleidsaanbevelingen voor de toekomst van de arbeidsmarkt. Het advies ‘De Toekomst van Werk’ wordt gelijktijdig gepubliceerd met de resultaten van het onderzoek. Jongeren van de Vlaamse Jeugdraad gaan de komende weken in gesprek met beleidsmakers, waarbij ze politici, organisaties en experts uitdagen om te solliciteren voor een fictieve vacature voor Executive Managing Officer voor de Arbeidsmarkt van de Toekomst.
Voor persvragen, interviews met deelnemende jongeren of quotes kan je contact opnemen met de persverantwoordelijke van De Ambrassade: Jory Maeyaert
