In dit artikel lees je de belangrijkste zaken uit onze interactieve inspiratiegids ‘De Speelplaats met Toekomst’. Je kan hier ook de volledige inspiratiegids bekijken:

Projectoproep

In november 2018 lanceerden de ministers Gatz, Muyters en Crevits een projectoproep voor bewegingsvriendelijke en gedeelde schoolspeelplaatsen. Sinds mei 2019 tot eind 2021 volgden wij de gesubsidieerde scholen op. In samenwerking met onze partners brachten wij inspirerende praktijken, innovatieve oplossingen en regelgevende drempels in kaart om scholen open te stellen en bewegingsvriendelijker te maken. 

Visie ‘De Speelplaats met Toekomst’ in 10 streefdoelen

We maakten een tekening van ‘De Speelplaats met Toekomst’ waarin onze 10 streefdoelen verwerkt zijn. Lees er meer over in onderstaand artikel of ontdek ze in onze inspiratiegids vanaf pg 17.

Stappenplan

Gedeeld gebruik is een lang verhaal met vele kleine stapjes. Scholen zien het vooraf als extra werk. De uitkomst is onzeker, de meerwaarde wordt niet meteen bewezen. Toch roepen we op om gedeeld gebruik niet te zien als een last vooraleer je eraan begint. Want zo is het kalf al half verdronken. In dit hoofdstuk leggen we die verschillende stappen verder uit. Zie ze niet als een verplicht te volgen volgorde. Sommige lopen al eens door elkaar. Of je kunt er overslaan, naargelang je beginsituatie. En na stap 5 kan het zijn dat nieuwe uitdagingen en gebruikers je verplichten om weer van voren af aan te beginnen. Beschouw de stappen dus eerder als een circulair gegeven, dan als lineaire stappen in de tijd. Werken aan gedeeld gebruik is nooit af.

STAP 1: Creëer een intern draagvlak.
STAP 2: Maak een omgevingsanalyse.
STAP 3: Maak en behoud echte verbinding.
STAP 4: Maak afspraken.
STAP 5: Deel, deel, deel … en creeer (1 + 1 = 3).
STAP 6: Evalueer en stuur bij. Interesse in het stappenplan?

Lees de inspiratiegids vanaf pg 55. 

Vijf uitdagingen

Het is niet altijd rozengeur en maneschijn. Om scholen daar goed op voor te bereiden, zetten we in dit deel vijf meestvoorkomende drempels en uitdagingen op een rijtje en hoe je ze kunt overwinnen. 

1.  Onbekend is onbemind
2. Ieder zijn eigenheid
3. Overlast
4. Beheer
5. Financiën

Aanbevelingen

In dit deel geven we onze belangrijke aanbevelingen voor scholen, lokale besturen, ontwerpers en bouwheren en de Vlaamse overheid. Die komen voort uit het boeiende traject dat De Ambrassade en MOEV samen hebben doorlopen, uit alle input van de klankbordgroepleden, de scholen, literatuur, leermomenten, interviews en inspiratiedagen. Ze werden grondig doorgesproken en afgeklopt door de klankbordgroep speelplaatsen. 

Voor scholen

We formuleerden 17 aanbevelingen voor scholen. We lichten er enkele uit:

• Investeer in een duurzame, groene, opengestelde en uitdagende speelplaats voor basis-, secundair en buitengewoon onderwijs is broodnodig in ons dichtbebouwde Vlaanderen.
• Neem daarom de visie en het pedagogische project van de school onder de loep en bekijk welke plaats de speelplaats daar al dan niet in krijgt en of ze geen bijsturing nodig heeft. Gebruik daarbij de visietekst ‘Een Speelplaats met Toekomst’ als gids.
• Kijk over het muurtje en breng de mogelijkheden en de noden van de buurt in kaart.
• Zorg van bij het begin met transparante communicatie voor voldoende draagvlak bij leerlingen, leerkrachten, het schoolbestuur, ouders en de buurt(organisaties).
• Denk bij nieuwbouw of bij verbouwingen van de school al van bij het ontwerp aan de inrichting van de speelplaats.

Voor lokale besturen

We formuleerden 7 aanbevelingen voor lokale besturen. We lichten er enkele uit:

• Zet kinderen en jongeren centraal bij de heraanleg en de openstelling van speelplaatsen in jouw gemeente. Luister eerst naar de noden van de leerlingen van de scholen en de kinderen van de buurt.
• Zorg voor een integrale visie en een coherent beleid rond de heraanleg van speelplaatsen tot gevarieerde, bewegingsvriendelijke, groene, klimaatbestendige en gedeelde plekken.
• Treed op als initiator en/of verbindende (f)actor tussen scholen, de buurt, het jeugdwerk en andere partners om de herinrichting en het gedeelde gebruik van speelplaatsen mogelijk te maken.
• Als je ondersteuning uitwerkt voor scholen, zorg er dan voor dat de maatregelen structureel en terugkerend zijn ingebouwd en dat ze aansluiten op de aspecten waar scholen mee worstelen: bijvoorbeeld het ontwerp, de aanleg, het (groen)beheer en de openstelling.

Voor architecten en bouwheren

We formuleerden 9 aanbevelingen voor architecten en bouwheren. We lichten er enkele uit:

• Hanteer de visietekst ‘Een Speelplaats met Toekomst’ als leidraad voor een duurzame samenwerking met een school. Een visie op de speelplaats doorspreken is een eerste belangrijke stap.
• Vertrek vanuit de noden van het kind en de doelstellingen van de school en zorg zo voor een technische vertaling van de wensen van de doelgroep.
• Spreek goed af met de school hoe je betrokken wordt in het participatieproces met de verschillende actoren – voor, tijdens en na de opmaak van de speelplaatsplannen.
• Zie de speelplaats als het verlengde van het schoolgebouw en beschouw ze in de plannen als een complementaire plek om te leren, te ontspannen en gemeenschapsvormend te werken. Ontwerp speelplaatsen die multifunctioneel zijn en flexibel zijn voor uitdagingen in de toekomst.

Voor de Vlaamse overheid

We formuleerden 21 aanbevelingen voor de Vlaamse Overheid. We lichten er enkele uit:

• Besteed meer aandacht aan speelplaatsen bij infrastructuurprojecten en zorg voor eenzelfde behandeling als de schoolgebouwen in het onderwijsdebat en de gebouwensubsidiëring.
• Werk een gedeelde visie rond speelplaatsen uit over de departementen heen, erken hun meerwaarde voor de kinderen, jongeren, de buurt en het verenigingsleven en kom daarmee naar buiten.
• De visie van het Masterplan Scholenbouw 2.0 benadrukt het belang en de principiële verplichting van multifunctionele infrastructuur en speelplaatsen en het delen ervan. Veranker die visie in een nieuw en passend decretaal kader scholenbouw.
• Verplicht de heraanleg van speelplaatsen bij nieuwbouw of de verbouwing van scholen. Vraag scholen om de visie van ‘Een Speelplaats met Toekomst’ zoveel mogelijk te verankeren in die plannen en voorkom zo later onnodige ontharding.
• Ondersteun de heraanleg van speelplaaten en stem subsidies op elkaar af
• Zorg dat je bij oproepen voor de renovatie van speelplaatsen ook lokale overheden (steden, gemeenten en provincies) informeert en betrekt in het proces, zodat er later geen misverstanden opduiken.
• Geef bij subsidiëring voorrang aan projecten die doelstellingen uit verschillende beleidsdomeinen combineren.
• Investeer in organisaties die voor de ondersteuning van speelplaatsdossiers zorgen. Ze kunnen scholen op een laagdrempelige manier helpen om met de ontwerper tot een visie en masterplan te komen.

Meer weten?

Lees of download de volledige inspiratiegids hier: