We reisden met veertien jeugdwerkers naar Finland. Ons doel: bijleren en uitwisselen over de mogelijkheden van digitaal jeugdwerk.
Hoe kunnen we in het Vlaamse jeugdwerk nog meer vertrekken vanuit de digitale leefwereld van kinderen en jongeren?
Op voorhand verzamelden we vijf vooroordelen die in het Vlaamse jeugdwerk leven over digitaal jeugdwerk. We leggen deze vooroordelen voor aan onze Finse experten in digitaal jeugdwerk.
De vijf vooroordelen: Digitaal Jeugdwerk? Geen goed idee.
- "Dan zitten mijn deelnemers alleen voor hun computer."
- "Dan moet ik TIK-TOK dansjes posten, anders ben ik niet mee."
- "Allen jeugdwerkers met expertise of training kunnen dat."
- "Dat kost veel geld en tijd."
- "Dat lukt enkel met kansrijke kinderen en jongeren."
Lees alles over de vijf vooroordelen rond digitaal jeugdwerk in Vlaanderen. De uitwisseling duurde zes dagen waarvan we twee dagen onderweg waren. De andere vier dagen brachten we heel wat bezoeken aan Finse jeugdwerkorganisaties. We kwamen op voorhand ook al één keer samen om elkaar te leren kennen. Hieronder vind je ons reisverslag.
4 mei – Brussel
We kwamen samen met alle deelnemers. We leerden elkaar, elkaars organisatie en voeling met het thema digitaal jeugdwerk kennen. We kwamen tot de conclusie dat we een erg diverse groep jeugdwerkers zijn en dat iedereen vanuit het eigen organisatieperspectief op zoek was naar andere input en inspiratie. Bij de ene jeugdwerker is digitaal jeugdwerk de kern van hun job, terwijl de andere er voor het eerst tijdens de lockdown mee experimenteerde. Deze boeiende mix van profielen zorgt voor interessante uitwisselingen!
We speelden ook het spel Kwinkslag van De Aanstokerij om onze interculturele competenties bij te schaven.
29 mei – Van Brussel naar Lahti
We vlogen naar Helsinki en namen daar de trein naar Lahti. We dineerden samen en leerden elkaar beter kennen.
30 mei - Lahti
Vandaag gingen we op pad met de mensen van Kanuuna. Kanuuna is één van de koepel- en expertise organisaties voor het Finse jeugdwerk. Zij ondersteunen de jeugdwerkingen die door lokale besturen worden georganiseerd. Als ondersteuning monitoren zij bijvoorbeeld de jeugdwerkactiviteiten. Elke jeugdwerker registreert met de digitale tool Kompassi de activiteiten die die organiseert via een tablet. De jongeren registreren zichzelf in deze activiteit op de tablet tijdens de activiteit.
Wat vonden we opvallend?
- De Finnen beschikken over ongelooflijk veel cijfermateriaal over jeugdwerk. Zij weten hoeveel jeugdwerkactiviteiten er plaatsvinden en hoeveel jongeren er aan deelgenomen hebben. Daarnaast weten ze ook wat de gender- en leeftijdsverdeling was.
- In Vlaanderen is het veel moeilijker om cijfers te verzamelen. Met Jeugdmaps en de Vrijetijdsmonitor kunnen we hier een schatting van maken, maar exacte en recente cijfers hebben we niet.
- Op basis van de cijfers weten de Finnen hoeveel online jeugdwerkactiviteiten er doorgingen voor, tijdens en na de lockdowns. Tijdens de lockdowns was er uiteraard een enorme stijging, maar ook na de lockdowns zagen ze dat het aantal online jeugdwerkactiviteiten gestegen was. Het gaat hier dan vooral over jeugdwerkingen waarbij de jeugdwerkers online via een platform zoals Discord in contact staan met jongeren en hier online activiteiten op aanbieden.
- Bij sommige Finse jeugdwerkers is er weerstand tegen het meten van alle activiteiten. Zij vinden het veel administratie en vinden het ook een drempel voor de jongere dat die zich altijd moet registreren.
We werden door de mensen van de koepelorganisatie Kanuuna meegenomen naar Youthclub Lahde. Een school en jeugdwerkplek waar ook een dokter en een psycholoog huist. Jongeren kunnen hier na school blijven hangen en aan jeugdwerkactiviteiten deelnemen. De jeugdwerkers zijn ook tijdens de schooluren aanwezig voor praatjes en ondersteuning.
Wat vonden we opvallend?
- In Finland doe je jouw schoenen uit wanneer je een school of jeugdwerking binnenwandelt. Bij de ingang vind je lockers om je schoenen in op te bergen. Dit geeft een heel huiselijk gevoel!
“Een chargebar, een veilig hokje waar jongeren hun extern brein kunnen opladen. Een investering om het "toegangsticketje naar de parallelle digitale wereld opgeladen en veilig te houden. Het zou wel een fantastisch initiatief zijn om deze automaten in jeugdwerkorganisaties te plaatsen." - Liesbet van JES
- Alle jongeren krijgen een gratis laptop van hun school. Dit wordt als essentieel beschouwd om de lessen goed te kunnen volgen. Dit werkt natuurlijk al heel wat materiele drempels weg die wij in Vlaanderen ondervinden rond digitaal jeugdwerk aangezien iedereen in het bezit is van een eigen laptop die ook jaarlijks op onderhoud gaat en waarvoor de hele tijd technische ondersteuning op de school beschikbaar is. Anderzijds werkt dit ook de drempel weg om voldoende skills te hebben om met een laptop aan de slag te gaan. Aangezien de jongeren in bijna iedere les met een laptop werken, leren ze al doende en onder begeleiding om hier goed mee om te gaan.
- In een jeugdwerking vind je ook iedere keer een ‘chargebar’ terug. Kleine lockers waar jongeren hun gsm in kunnen opbergen en meteen ook kunnen opladen.
In de namiddag trokken we naar de gamingspace Xperience. Een soort van jeugdhuis met allerlei gaming mogelijkheden. Er stonden heel wat computers, Playstations, VR-brillen, bordspelen enzovoort. Jongeren kunnen er binnen en buiten wandelen tijdens bepaalde uren en komen spelen. Er zijn jeugdwerkers aanwezig om de werking in goede banen te leiden en de kinderen en jongeren te ondersteunen waar nodig.
“Gaming als tool om jongeren competenties aan te leren? Ja hoor! Zelfreflectie, analytisch vermogen, geheugentraining, probleem oplossend denken, sociale vaardigheden en nog zoveel meer!" - Ayla van JES
Wat vonden we opvallend?
- De jeugdwerkers van Experience vertelden dat je als jeugdwerker niet alles moet kunnen en kennen. Als je bepaalde games of digitale tools niet kent, kan je de jongeren inschakelen. Zij zijn de experten, vraag het aan hen.
- De kinderen en jongeren bepalen mee welke spelen worden aangekocht. De jeugdwerkers benadrukken dat het belangrijk is om hierbij te vertrekken vanuit de leefwereld van de kinderen en jongeren.
- Tijdens het gamen vertellen kinderen en jongeren vaak hoe het met hen gaat. Jeugdwerkers vinden al spelend een aanknopingspunt om het over belangrijke zaken in hun leven te hebben.
- Gamers spelen vaak in online communities. Door te gamen in een fysiek jeugdhuis heb je als jongere het gevoel ook deel te zijn van een fysieke community. Gamen = Asociaal? “Helemaal niet!” vertellen de jeugdwerkers.
- Tijdens het gamen kunnen jongeren aan heel wat competenties werken. De jeugdwerkers benoemden bijvoorbeeld samenwerken en omgaan met tegenslagen.
31 Mei - Kouvola
We brachten een bezoek aan de Kouvola building. Een plek voor jeugdwerk in de stad Kouvula. Kouvola is een stad in het Zuiden van Finland met 83.177 inwoners. We kregen een rondleiding in het gebouw, kregen een presentatie over het jeugdwerk in Kouvola en spraken met een aantal jeugdwerkers.
“Digitaal jeugdwerk gaat hier vaak hand in hand met fysiek jeugdwerk. Ze zien Discord als een verlengde van het fysieke jeugdhuis." Florian van Link In De Kabel
Wat vonden we opvallend?
- De jeugdwerkers in Kouvula worden gedeeltelijk gezien als influencers. Ze hebben een persoonlijk account op Instagram waarop ze hun job zichtbaarder maken en interessante content delen. Dat verlaagt de drempel voor jongeren om in contact te treden met de jeugdwerkers. Als ze verscholen zitten achter een algemeen profiel van de organisatie zullen jongeren veel minder snel contact zoeken.
- De doelen van jeugdwerk zijn toch wat anders dan in België. Jeugdwerk wordt vooral ingezet ter preventie. (Jongeren van de straat houden, weghouden van alcohol en drugs ...) Terwijl wij in België vertrekken vanuit het recht op vrije tijd. Kinderen en geven hun vrije tijd zelf vorm in het jeugdwerk. Daaruit vloeien dan zaken zoals talentontwikkeling, een plek om jezelf te zijn en te groeien.
- Jeugdwerk valt hier onder het departement ‘onderwijs’.
- Online en offline jeugdwerk lopen hier in elkaar over. Het fysieke jeugdhuis is open tijdens bepaalde uren, maar jongeren kunnen daarnaast ook online in contact treden met elkaar en de jeugdwerkers.
Kouvola heeft zichzelf uitgeroepen tot Capital for game art. Ze zetten sterk in op e-sports. (= het competitief spelen van computerspellen). We kregen een presentatie van een onderzoeker die de toekomstmogelijkheden van e-sports onderzocht.
“Een platform in België waar jongeren het over e-sports kunnen hebben, aan talentontwikkeling kunnen doen, gecoached worden,... daar zit misschien wel iets in!" - Annelies van Mediaraven
Wat vonden we opvallend?
- Het Finse jeugdwerk zoekt constant naar linken met de wereld van de e-sports en gaming in het algemeen. Aangezien gamen een belangrijke rol speelt in de wereld van jongeren, vinden ze dat je hier als jeugdwerk moet op inzetten.
- Jongeren kunnen veel geld verdienen met e-sports. In Finland zien ze dan ook heel wat nieuwe job mogelijkheden in de wereld van de e-sports. Niet alleen als speler, maar denk ook aan trainers, mental health coaches, diëtisten enzovoort. Je kan de entourage vergelijken met de entourage van een topsporter! In een stadje als Kouvola waar de jongerenwerkloosheid hoog is, zien mensen dan ook veel kansen in e-sport.
- Zoals er bij ons heel wat kinderen en jongeren profvoetsbal(st)er willen worden, willen er in Finland heel wat jongeren e-sport(st)er worden. Maar net zoals bij voetbal zijn er maar enkelingen die echt de top halen. De jeugdwerkers zien het dan ook als deel van hun job om de andere jongeren te ondersteunen en hen te tonen dat het oké is om niet helemaal door te groeien naar de top.
1 juni – Helsinki
Vandaag gingen we op pad met Juha van EVL. EVL ondersteunt jeugdwerkingen die verbonden zijn met de Lutheraanse kerkgemeenschap, die een grote rol speelt in Finland. We leerden dat ongeveer 60 procent van de Finnen actief lid is van deze kerk. Het jeugdwerk dat aan deze gemeenschap verbonden is, neemt dan ook een belangrijke plaats in binnen het jeugdwerklandschap in Finland.
Juha nam ons mee naar Oodi, de bibliotheek (maar zoveel meer) van Helsinki. We kregen een rondleiding in een imposant gebouw vol ontelbare mogelijkheden. Je kunt er terecht in het makerslab, waar je gebruik kunt maken van 3D-printers, badgemachines, lasercutters, naaimachines en plotters. Je kunt een muziekstudio met muziekinstrumenten gebruiken, spelen met een PlayStation of VR-brillen, de keuken gebruiken om je digitale kookworkshop op te nemen, en natuurlijk boeken lenen. En dat allemaal gratis! Daarnaast zijn er vriendelijke medewerkers aanwezig die je op weg helpen.
In een vergaderzaaltje (dat je gratis kunt gebruiken in Oodi) gaf Juha ons een presentatie over het digitale jeugdwerk van LNK (The Children and Youth Service Organisation for The Evangelical Lutheran Church of Finland). Hij besprak vijf mythes over digital natives, de generatie die opgroeit in een digitale wereld, maar hier niet per se goed mee leert omgaan.
“Nice dat er zoveel uitleen is en dat je kan experimenteren!" Jakob van Formaat
Wat vonden we opvallend?
- Onze monden vielen open van zoveel laagdrempelige digitale mogelijkheden in de bibliotheek van Helsinki.
- Juha ging tijdens zijn presentatie in op een aantal vooroordelen over jongeren en media. Daaruit hebben we vooral deze uitspraak onthouden: “Jongeren kunnen media gemakkelijk gebruiken omdat ze daarmee zijn opgegroeid maar hebben er geen diepe kennis over. They use it easily but it is hard to master it for them.”
Foto: Priester Markus Kartano en Ficuscraft
“Minecraft als tool om te connecteren binnen JES over de steden heen, medewerkers te inspireren op een laagdrempelige manier, een digitaal jeugdhuis te bouwen... endless possibilities? – Ayla van JES
Juha nam ons mee naar de priester Markus Kartano. Hij werkte Fisucraft uit. Ze creëerden een spirituele wereld in het computerspel Minecraft. Kinderen en jongeren kunnen er rondwandelen in het oude Jeruzalem en ze kunnen er zelf kerken en andere constructies bouwen. Ze spelen in deze wereld ook verschillende etappes uit het leven van Jezus na. Minecraft wordt hier gebruikt als een educatieve tool. Via Gamification proberen ze kinderen en jongeren dingen bij te leren over het leven van Jezus.
"Minecraft is een tool die ik zeker meeneem naar België. Misschien om uit te werken binnen VSK als lesmethode voor leerkrachten." Wout van VSK
Foto: Mikael Acricola church
Na ons bezoek aan de Minecraft priester neemt Juha ons mee naar een misschien wel nóg specialere plek: de Mikael Acricola Church. We maken kennis met de priester en zijn technische ondersteuner.
Eén keer per week maken ze een misviering die op jongeren gericht is. Ze werken met videobeelden, rockconcerten en hebben een eigen huisstijl inclusief kledingmerk: Cola Tribe. Daarnaast hebben ze een mobiele app ontwikkeld zodat ze makkelijker in contact kunnen blijven met de jongeren.
“Ik hou toch een dubbel gevoel over aan de manier waarop volwassenen iets ‘stelen’ of gebruiken wat van jongeren is om er hun eigen boodschap laagdrempelig in te verpakken." Leandro van Arktos
Wat vonden we opvallend?
- Minecraft leunt heel sterk aan bij de digitale leefwereld van kinderen en jongeren. Het spel leent zich tot heel veel verschillende toepassingen. Heel wat jeugdwerkers zagen mogelijkheden om ermee aan de slag te gaan in hun werking.
- De priester zag eruit als een hedendaagse rockster. We ervaarden een sterke cultuurshock. In Finland is religie erg aanwezig. 60 procent van de Finnen is actief verbonden aan een Lutheraanse kerk. Wij zijn het niet gewoon dat religie zo een grote plaats inneemt in onze samenleving. De kerk is mee geëvolueerd om relevant te blijven in het leven van de Finnen.
- De priester vertelt dat jongeren 100 jaar geleden naar misvieringen gingen omwille van de live muziek en het spektakel. De kerk was één van de enige plekken waar je live muziek kon horen. Hij wil dat gevoel graag opnieuw creëren. “We kunnen dezelfde ervaring voor jongeren creëren dan 100 jaar geleden, maar we moeten daar nu andere middelen voor gebruiken zoals lichteffecten, livemuziek en een kledinglijn om het gemeenschapsgevoel te bevorderen.”
2 Juni – Helsinki
Onze laatste afspraak was met Verke. Net zoals Kanuuna een expertisecentrum voor het Finse jeugdwerk, maar deze keer gespecialiseerd in digitaal jeugdwerk. Zij waren de reden dat we voor een uitwisseling in Finland kozen.
De spiksplinternieuwe coördinator gaf ons een presentatie over de werking van Verke. Nadien kregen we heel wat uitleg over het gebruik van sociale media in outreachend jeugdwerk en we sloten af met een workshop robots bouwen. We bouwden en programmeerden allemaal een robot, ook al dachten we bij de start van de workshop dat het ons niet zou lukken. Het duidelijke instructieblad en de nodige competitiviteit tussen de verschillende duo’s zorgde ervoor dat we hier allemaal in slaagden. Een sterke boost voor ons digitale zelfvertrouwen!
“Berichtjes sturen is de online equivalent van een praatje slaan. Waarom hebben we dan zoveel schroom om dat te doen?" Jessica van Chirojeugd Vlaanderen
Wat vonden we opvallend?
- Alweer vinden de Finnen het vanzelfsprekend om via sociale media aan jeugdwerk te doen. Wij zetten sociale media vooral in om kinderen en jongeren aan te moedigen naar fysieke activiteiten te komen, zij doen ook echt aan jeugdwerk via sociale media. Ze babbelen online met jongeren en creëren digitale ruimtes waarin jongeren elkaar kunnen vinden in een veilige online omgeving.
- Het Finse jeugdwerk werkt overal met NFC tags. NFC tags maken het mogelijk om via een contactloze methode bepaalde data uit te wisselen. De tags hebben een chip waarin informatie kan worden opgeslagen en worden uitgewisseld. De uitwisseling vindt automatisch plaats door een mobiele telefoon tegen de chip aan te houden. Ze plakken ze bijvoorbeeld bij de ingang van een werking. Jongeren kunnen hun telefoon hier dan tegenhouden en ze worden automatisch verbonden met de WIFI in dat lokaal.
“Meesurfen op de golf van sociale media om zo jongeren te bereiken, daar is geen ontkomen meer aan. Maar zo moeten we ook in de context van data- en geldhongerige bedrijven werken. Toch heel anders dan gratis fysiek jeugdwerk with no strings attached! Een moeilijke spreidstand." Florian van Link in de Kabel
- De Finnish Youth Act zorgt voor een wettelijke basis die het mogelijk maakt dat scholen gegevens van jongeren die dreigen uit te vallen kunnen delen met jeugdwerkers. Jeugdwerkers kunnen op die manier makkelijk contact opnemen met de jongeren en hen begeleiden. De jeugdwerkers zullen het eerste contact steeds via sociale media leggen.
3 juni – Van Helsinki naar Brussel
We namen afscheid en vlogen heel vroeg in de ochtend terug naar Brussel. Onze hoofden gevuld met inspiratie om in onze eigen werkingen in te zetten. Op 10 oktober 2022 zien we elkaar terug in de Maakleerplek in Leuven. We kijken er naar uit om met elkaar te delen hoe we aan de slag gegaan zijn met alle inspiratie!
![[anysurfer.logo]](/img/../img/svg/logo.svg "[anysurfer.logo]"){kind=logo}
