![[anysurfer.logo]](/img/../img/svg/logo.svg "[anysurfer.logo]"){kind=logo}
In de week van 27 februari 2023 reisden we met 14 jeugdwerkers, jeugdambtenaren en beleidsmedewerkers naar het Groot Hertogdom Luxemburg. Een land net onder België met enkele specifieke kantjes die we wilden ontdekken.
De uitwisseling duurde vijf dagen waarbij we het reizen met de trein combineerden. Onze dagen bestonden uit meerdere plaatsbezoeken zoals een groot jeugdverblijf Marienthal Centrum en de Makerspace, maar ook belangrijke locaties voor jongeren, zoals een instuifplek met kunstactiviteiten Hariko, de Jugendfabrik, het Maison de la Jeunesse, het skatepark van Pétrusse en twee Scouting chalets.
Op het einde van elke dag hielden we een intervisiemoment rond een deelthema gelinkt aan jeugdinfrastructuur in Vlaanderen en Brussel. We kwamen op voorhand samen om elkaar te leren kennen, om het programma te overlopen en bespraken toen elkaars verwachtingen. Hieronder vind je het uitgebreide reisverslag.
Aangezien Luxemburg niet ver van België ligt namen we samen de trein. Een treinrit vertrekkend van Brussel-Zuid van een drietal uur, waarbij we het stedelijk landschap van Brussel gedag zeiden voor Waalse bossen en natuur. Eens aangekomen in Luxemburg werd al het openbaar vervoer gratis. Ons treinticket betaalden we dus tot aan de Belgische grens en ook de tram naar ons hotel moesten we niet betalen.
Na het afzetten van onze valiezen werden we verwacht bij de Service National Luxembourg (SNJ) waar het gehele jeugddienstteam ons welkom heet. In het team zit onder meer Chelsea, die ons de hele week verder zou meenemen door Luxemburg en George die ook meermaals deelnam aan onze intervisies en bezoeken. De verwelkoming werd meteen feestelijk ingezet met een degustatie van verschillende typische lekkernijen uit Luxemburg en ook al onze deelnemers hadden lekkers mee elk uit hun eigen streek. George gaf nog enkele andere boeiende insteken mee. Zo is er een grote wooncrisis in Luxemburg die het voor jongeren niet makkelijk maakt om een woning te huren of te kopen. De huizenmarkt kent ongeziene hoogtes en dat zorgt voor veel uitdagingen. Doordat Luxemburg een zeer interessante ligging heeft, studeren heel wat jongeren verder in Frankrijk, Wallonië of Duitsland en zijn ze hierdoor heel talig. Veel jongeren kennen 5 verschillende talen.
Luxemburg is 10 keer kleiner in populatie dan België. We wisten dus wanneer we proportioneel telkens de vergelijking maakten naar ons, we maal 10 moesten doen. Enkele aantallen die hij ons meegaf:
Het beleidsdomein jeugd valt onder het departement onderwijs. Jeugdbeleid staat in Luxemburg dus in het teken van non-formeel leren. Zo hebben alle jeugdverblijven een non-formeel educatie aanbod voor jeugdverenigingen en scholen.
SNJ vertelt erbij dat ze via het departement onderwijs meer kunnen wegen op het beleid en zo meer financiële middelen innen om hun plannen te realiseren.
Vandaag gingen we op pad met de twee personeelsleden van In:Cubator. Ze begeleidden ons eerst naar het laagste punt van de stad. In dat dal bevindt zich een prachtig Skatepark Peitruss waar we ook Did en Bob ontmoeten, de jeugddienstmedewerkers van de stad Luxemburg. Uniek aan het skatepark is dat het gelegen is binnen UNESCO werelderfgoed. Het kostte de stad Luxemburg dan ook veel gelobby met politici om aan te tonen dat deze site perfect was voor skaters en BMX'ers.
De juiste landschapsarchitect met specifieke ervaring in het maken van skateparken werd onder de arm genomen voor dit project en dat is ook een van de belangrijkste leerlessen die de jeugddienst van de stad ons meegaven. Het gelobby heeft heel wat extra voordelen met zich meegebracht. Politici kijken met een andere, positievere blik naar jongeren die skaten. Net omdat het skatepark op zo'n mooie site gelegen is en met veel respect behandeld wordt.
We stapten terug naar het centrum om in het hoofdkantoor van SNJ, In:Cubator te bezoeken. Dit is een gratis werkplek op de bovenste verdieping van hun kantoorgebouw gecoördineerd vanuit SNJ waar een 40-tal organisaties gevestigd zijn. De ruimte is er gecreëerd omdat er in hun gebouw extra ruimte was om iets mee te doen. Al deze organisaties kunnen er gratis hun maatschappelijke zetel (brievenbus) zetten en vrij gebruik maken van het internet, computers, een plotter, vergaderruimtes en printers op voorwaarde dat ze jaarlijks een werkingsverslag indienen waarbij ze aantonen dat ze allerlei zaken voor kinderen en jongeren organiseren.
Na een heerlijke lunch bij een Indiër (met een grote voorliefde voor België omdat hij zelf in Leuven had gestudeerd) vertrokken we verder naar Maison de la Jeunesse. Daar ontving Patricia ons die zich samen met haar collega's focust op het informeren van jongeren.
Daarna vertrokken we naar het Departement Jeugd van Luxemburg die ons een enorm boeiende uiteenzetting deed over hun financieel ondersteuningsaanbod. De Luxemburgse Overheid komt altijd minstens voor 50% financieel tegemoet in investeringen in infrastructuur waarbij de lokale overheid nog eens 50% ondersteuning bij geeft. Soms lopen de financiële middelen van de Luxemburgse overheid op tot zelfs 80% en wordt er lokaal 20% bijgepast. Gespecialiseerde jeugdwerkorganisaties worden zelfs voor de volledige 100% vergoed. Zo moet een vereniging geen eigen middelen zoeken om een gebouw te (ver)bouwen. Ook voor de aankoop van materialen kan zowel de Luxemburgse overheid als de lokale overheid subsidies verlenen die aanvullend zijn op elkaar en zo hoeft de lokale vereniging zelfs niet inleggen.
We eindigden de avond met een uiteenzetting van Jochem van Scouts en Gidsen Vlaanderen over de plannen die ze hebben in het ontwikkelen van het Lokalenvisum. Een soort jeugdmaps en digitale lokalenmap waar scoutsgroepen belangrijke documenten kunnen uploaden en bewaren en via een vragenlijst te weten komen waar ze zeker op moeten inzetten om hun gebouw te onderhouden.
Vroeg opgestaan werden we opgewacht door een mini-bus dat ons bracht naar het noorden van Luxemburg naar het jeugdverblijfcentrum Marienthal. Het jeugdverblijfcentrum heeft een specifiek thema waar het op inzet om jongeren te laten groeien. Via non-formele educatie wordt er in Marienthal gefocust op leren over media en natuur. Zo is er een grote ruimte met een green wall waar jongeren aan workshops kunnen deelnemen zoals het maken van stopmotion video's of een het bedenken van een hele videoreportage en die opnemen en programmeren. Er zijn ook heel wat dieren: kippen, paarden, koeien en schapen. Je leert er de dieren te onderhouden maar ook het leren melken van koeien, eieren rapen en vervolgens pannenkoeken maken. Nog in de natuur kan je naar het klimparcours, mountainbike parcours in het bos, schieten met pijl en boog...
Onze gidsen toonden ons ook hun nieuwste lokaal dat ze omtoverden tot een spaceruimte en een kapel werd veranderd in een escaperoom. Aan het gebouw hangt een kerk vast die helemaal werd gerenoveerd en wordt gebruikt voor conferenties of evenementen. Scholen kunnen er overnachtingen boeken en workshops aanvragen die door het team van Marienthal wordt begeleidt. Er zijn telkens leerlessen gekoppeld aan elke activiteit waarbij leerkrachten geacht worden deze mee te nemen naar huis. Het jeugdverblijfcentrum focust op lokale en vegetarisch eten. Onder het motto 'vegetables first' staan groenten als eerste centraal op de menu en is vlees of vis een optie.
In de namiddag kwamen we toe in Hariko. Dat is een instuifplek voor jongeren die er hun huiswerk kunnen maken, kunnen chillen, knutselen of gezelschapspelletjes spelen. Er is een ondersteuner die wordt betaald door de gemeente en het gebouw van de gemeente kreeg. Onderin de instuifplek zijn een viertal ateliers die kunstenaars gratis mogen gebruiken op voorwaarde dat ze wekelijks een of meerdere workshops geven aan de kinderen die naar de instuif komen.
Onze laatste stop die dag was bij de scoutschalet Nicolas Rollinger. Daar zit een geëngageerd team van vrijwilligers achter een gebouw dat volop wordt gerenoveerd. Er is een vzw opgericht om vooral in de zomer hun jeugdverblijf te verhuren voor jeugdkampen. Hun scouts is gelinkt aan de parochie waardoor ze ook de kapel aan de overkant van de straat gebruiken. Ze vertelden ons hoe ze subsidies verkregen, deels van de Luxemburgse overheid en het andere deel van de gemeente. Achter hun gebouw was een bos waar we ons plots bevonden in een ander tijdperk (denk aan de tijden van Asterix en Obelix). We kwamen in de Keltenhausen aan en stom verbaasd konden we niet geloven dat de brandweer goedkeuring kon geven voor het bestaan van deze plek: een huis met binnenin een grote kampvuurplaats en waarvan het gebouw gemaakt is in een houtenconstructie met kleien muren en een strooien dak. Maar het was adembenemend.
We eindigden de dag met een toelichting door Jelle, een van onze deelnemers die jeugdambtenaar is in het Jeugdcentrum Tranzit in Kortrijk. Hij vertelde over het meerjarenplan waarin de geplande verbouwingen staan genoteerd die de komende jaren alle jeugdinfrastructuur in Kortrijk moet verbeteren. Dit meerjarenplan is gekoppeld aan financiële middelen aangewend door de stad. Het meerjarenplan loopt over meerdere legislaturen heen. Dit vormt een garantie voor de middelen voor jeugdinfrastructuur verder dan een politieke termijn van 6jaar.
In de ochtend vertrokken we achterin het station waar Rotondes ligt. Dit zijn 2 gebouwen in de vorm van een grote cirkel, indertijd bedoeld voor het ombouwen van treinen. We komen terecht in een groot cultureel centrum waar verschillende optredens worden gegeven en tentoonstellingen plaatsvinden. Ook SNJ werkt samen met Rotondes om er jaarlijks een groot jeugdfeest te organiseren. De ruimte had een boeiende constructie waarbij ze werkten met een binnencirkel, waar de concerten plaatsvonden en een buitencirkel voor tentoonstellingen.
Daarna vertrokken we met de bus naar de Jugendfabrik. Een jeugdcentrum en gloednieuw gebouw dat vooral zeer praktisch werd gebouwd. Het lijkt op een soort hangar met in het midden een grote binnensportruimte maar alle muren een garagepoort hebben waarbij je materiaal zeer makkelijk in en uit kan rijden. Er zaten verschillende workshopruimtes, chillplekken met zetels, eentje met een kickertafel, een grote keuken en een gameruimte.
Ons volgende bezoek was de kerk Lasauvage. Een kerk gelegen in een klein dorp. De kerk zelf was er niet goed aan toe en de lokale overheid besloot om het te verbouwen omdat er een hoge emotionele waarde en geschiedenis aan de kerk vasthing. De kerk is intussen verbouwd en wordt niet meer gebruikt voor Christelijke diensten, maar werd ontheiligd en is nu een plek waar er verschillende voorstellingen, tentoonstellingen of vormingen kunnen doorgaan.
Op het einde van dag gingen we naar een scoutsgebouw van Mamer Wisselen, die tijdens corona een enorme verbouwing kreeg. De lokale overheid koos ervoor om een hoop gebouwen in hun beheer energiezuinig te maken. Enkele van de aanpassingen: een heel dak vol zonnepanelen en heel wat nieuwe snufjes voor de veiligheid van kinderen te garanderen. Het gebouw was bovendien rolstoelvriendelijk. Het scoutsgebouw is eigendom van de gemeente, maar wordt vrijwillig beheert door iemand van de vzw. De jeugdbeweging heeft op de gelijkvloers een groot speellokaal dat opgedeeld kan worden met wanden. In de kelder zijn er een viertal stockageruimtes waar materiaal netjes wordt bijgehouden. We vonden het zot hoe ordelijk dit eruit zag.
Voor het avondeten kwamen George en Chelsea nog langs in ons hotel waar onze laatste uitwisselingsavond plaatsvond. We waren heel positief maar ook kritisch naar het infrastructuurbeleid van Luxemburg. Tina van De Ambrassade sloot de dag af met een toelichting van het advies lokale jeugdinfrastructuur waar De Ambrassade volop mee bezig is en eind maart gestemd zal worden op de Vlaamse Jeugdraad.
Voor we de trein nemen richting ons Belgenland bezochten we nog twee boeiende plekken die praktisch naast elkaar liggen.
Onze eerste stop was de Makerspace. Deze ligt aan een grote scholencampus waar heel wat jongeren aanwezig zijn. Een strategisch interessante plek om aan jongerenondernemerschap te doen. Met heel wat leuke snufjes werden we ingeleid in alle mogelijkheden van de Makerspace. Je kan er t-shirts designen, 3D-printen, lasercutten, grafisch ontwerpen op de vele computers of iets gek bedenken met een drone, robots en andere technologie. De ruimte was klein en goed gevuld terwijl het gebouw an sich precies leeg stond. Dus er was nog veel groeipotentieel voor de Makerspace. Jongeren krijgen er begeleiding door heel wat professioneel medewerkers en via ledenpasjes die jongeren scannen voor ze binnen en buiten gaan konden de medewerkers meten hoe lang een jongere hun tijd doorbracht in het lokaal.
Daarna gingen we naar het Slauchthaus (ook wel de abattoir of oude slachthuizen van Luxemburg) waar we in een kleurrijke buitenruimte terecht kwamen vol graffiti. De jeugddienst van Luxemburg gaf aan dat de graffiti wel wat gecoördineerd diende te gebeuren met een collectief van graffiti-artiesten die samenkwamen en waar gesprekken mee werden gevoerd. De hangars van de slachthuizen krijgen een tijdelijke invulling voor organisaties die op zoek zijn naar ruimte en vooral in de zomer wordt er veel georganiseerd. Dan is er een repaircafé en zijn er feestjes en zomerbars. Wat opviel was dat een hangar volledig in orde was gebracht volgens de reglementering en brandveiligheid ook al gaat het om iets tijdelijks. Ook dit werd financieel mogelijk gemaakt door de stad Luxemburg. Een hangar werd volledig omgetoverd tot een indoor-skatepark. Een zeer leuke plek waar jongeren kunnen chillen, iets kunnen eten en drinken en zich ongestoord kunnen amuseren.
Op weg terug naar huis besloten we nog een recap te doen van onze dagen in Luxemburg en hielden we een flexibele vergadering in de trein.
Wat ons opviel?
Luxemburg heeft een hele 'rijke' traditie van investeren in jeugdinfrastructuur. Zowel vanuit de Luxemburgse overheid als vanuit de lokale overheid worden veel middelen gestoken in de gebouwen. Zo wordt een gebouw vaak 100% door een overheid of fifity-fifty door de Luxemburgse overheid en lokale overheid bekostigd. Zelfs voor het bemeubelen kunnen ze aankloppen bij de overheid. Veel financiële middelen om jeugdinfrastructuur optimaal in orde te brengen, maar er mist visie over al die jeugdinfrastructuur in Luxemburg, want:
De talrijke ervaringen die we in Luxemburg opdeden waren ontzetten inspirerend en nemen we mee naar elk onze werkplekken. Met De Ambrassade gaan we heel wat zaken meenemen in ons advies lokale jeugdinfrastructuur en vertalen in acties vertalen naar ons ambitietraject jeugdinfrastructuur naar aanleiding van het congres jeugdwerkwerkt en samen met de (beleids)werkgroep jeugdinfrastructuur gaan we verder met onze bevindingen aan de slag het komende werkjaar.
We willen Chelsea, George en het hele team van SNJ enorm bedanken voor de ondersteuning en de opbouw van het programma.
Ook enorm bedankt aan onze actieve deelnemers die volop vragen stelden, foto's namen en expertise deelden en dat vol enthousiasme: Maarten, Mirthe, Jochem, Geerte, Maarten, Emma, Christophe, Marie, Jürgen, Jelle en Jaël.
