Als eerste: evenwicht vinden in omgaan met het fenomeen polarisering

We worstelen daarmee als jeugdwerk: hoe kunnen wij vanuit onze verbindende rol iets doen aan de toenemende polarisering in de samenleving? Hoe kunnen we een ander discours brengen dat mensen juist meer bij elkaar brengt? Maar welk discours is dat dan? En voor je het weet, zwijg je. Uit angst om te links of te rechts bevonden te worden? Uit angst om jongeren kwijt te raken? Die vragen werken verlammend.

Een van onze sterktes als jeugdwerk is dichtbij jongeren staan, hun stemmen, ook de radicale, langs alle zijden van de polarisering te kennen, te begrijpen en te vertalen. Een andere sterkte is dat wij als jeugdwerker experten zijn in de leefwerelden van jongeren. Omdat ze ons vertrouwen, omdat wij hun sterktes zien en van daaruit vertrekken. 

Ik las vandaag een mooi artikel op sociaal.net over het belang van oprechte relaties om participatief jeugdwerk te realiseren. “Participatie groeit vanuit oprechte relaties. Zo tonen jeugdwerkers hun waardering voor de inspanningen en competenties van de jongeren. In plaats van hen te benaderen als kwetsbare jongeren met weinig kansen, nemen ze de jongeren serieus en leggen ze de lat hoog. Ze passen voor betutteling.”

Dat maakt van ons experten in participatie, experten in jongeren ondersteunen om hun eigen mening te vinden, experten in de samenleving bekeken door de ogen van jongeren. We moeten ons niet laten verlammen door dat beestje “polarisering”. Maar voluit die beide 2 sterktes inzetten: straffer een megafoon zetten op de stem van kinderen en jongeren en tegelijkertijd vertrouwen op onze eigen expertise.  

Laat jongeren maar goed clashen en creëer bewust plekken waar extreem tegenstrijdige meningen elkaar kunnen ontmoeten, met elkaar in debat gaan, elkaar leren kennen, en in het beste geval elkaar begrijpen.
Dàt is onze meerwaarde in het polariseringsdebat.

Als 2de: Evenwicht vinden in boutades over wat goed jeugdwerk dan wel is

Vorige week zei iemand me nog: “het huidige jeugdwerk voldoet niet, want bereikt niet iedereen. het jeugdwerk moet anders zijn.” Mij lijkt het eerder: er moét ook ander jeugdwerk gemaakt worden, en liefst zoveel mogelijk. Want we willen veel meer jeugdwerk, zodat elk kind en jongere recht kan hebben op jeugdwerk.

We bereiken 1 miljoen kinderen en jongeren, we menen het als we zeggen, we willen dat er jeugdwerkcontexten zijn voor alle 2,6 miljoen kinderen en jongeren. Dus het heeft geen zin om te roepen: “is dit nog wel jeugdwerk?”. Want we kunnen het jeugdwerk niet zomaar definiëren of afbakenen. En er zijn juist meer jeugdwerkvormen nodig ipv minder. En die nieuwe vormen zijn zeer vaak kruispuntachtigen of open vormen van jeugdwerk die balanceren tussen sport, welzijn, onderwijs en jeugdwerk. En klassieker jeugdwerk, gebruik jullie bekendheid om mee hefboom te zijn.

Iedereen kent jeugdbewegingen, jeugdhuizen en speelpleinen. Die bekendheid kunnen we juist gebruiken om meer ruimte te maken voor experiment, vernieuwing, jeugdwerkvormen die tussen sport, welzijn en onderwijs hangen 

Goed jeugdwerk zet jongeren in hun kracht geeft hen echt eigenaarschap, zet de kracht van de groep positief in, besteedt extra aandacht aan het proces, niet enkel aan het eindresultaat, en zorgt ervoor dat jongeren de samenleving mee vorm kunnen geven. Liefst in zoveel mogelijk verschillende vormen. 

Als 3de: Evenwicht vinden in losgehen en vasthouden aan basiswerking

Dit werkjaar beginnen alle organisaties druk te werken aan hun nieuwe beleidsnota voor 2022-2025. Heerlijk dromen van de samenleving in 2025! Maar hoe zorg je in hemelsnaam ervoor dat je je niet vergaloppeert en dat je alle megalomane ideeën een kans geeft? (we doen een congres voor 200 man! Nee maak er 600 van! We gaan vanaf nu jaarlijks met 1000 man naar het buitenland.) Geef die ideeën in de eerste fase van je beleidsnota alle kansen. Maar maak echt keuzes in een latere fase. Je kan niet alles tegelijk. Vindt evenwicht in ruimte voor en echt investeren in nieuwe dingen, en blijvend investeren in je basiswerking. Evenwicht tussen impact aantonen en voluit voor experiment gaan en niet weten waar we belanden. 

Evenwicht tussen uw eigen verhaal, uw eigen beleidsnota maken en pragmatisch sleutelen want de budgetten zullen niet spectaculair stijgen. 

Het 4de evenwicht gaat over onze stem durven gebruiken voor en achter de schermen

Ik denk dan aan de brief die we onlangs ondertekenden om aan te klagen dat organisaties die de emancipatie van bepaalde doelgroepen of minderheden centraal stellen, bedreigd werden in hun bestaan. Daarmee staan we een beetje op de barricade. Want wij kunnen als jeugdwerk mee een belangrijke stem ter verdediging van het middenveld vertolken.

Anderzijds waren er mensen die zeiden “zou je dan nu wel ondertekenen? Er is nog geen nieuwe regering, nog geen minister. Wees toch voorzichtig.”

Het evenwicht zit voor mij dan niet in zwijgen of niet zwijgen, maar wel in duidelijk spreken, een standpunt innemen, onrecht aanklagen. Maar tegelijkertijd ook van die barricaden durven afkomen om met cijfers, kennis over de impact van het jeugdwerk, praktijkverhalen en veel expertise het gesprek aan te gaan met beleidsmakers. Zowat elke minister die mee beleid voor jongeren maakt (en dat zijn er nog wel wat: mobiliteit, welzijn, onderwijs, werk, cultuur, en onze eigen coördinerende minister van jeugd en kinderrechtenbeleid uiteraard) kreeg van ons een pakket met aanbevelingen en concrete suggesties. Zo maken we samen mee beleid. 

Kruip op de barricade, maar durf er ook weer afkomen. 

Geen minister

Normaal organiseren we dit Ambras Terras een week vroeger. De vrijdag voor de Septemberverklaring van de Vlaamse Regering. Zo geven we altijd nog wat inspiratie mee voor de minister-president. Dit jaar dachten we, ze mogen het eens zelf doen. We hebben hen al memoranda genoeg gegeven. Maar ze geraakten er maar niet uit en Jambon wilde toch persé nog wat inspiratie krijgen voor z’n speech komende maandag. Bij deze.

Lieve mensen, Ik ben enorm fier op wat onze ploeg en jullie ploegen elke dag realiseren. Volgende week bestaat WAT WAT 1 jaar en ondertussen zijn we al met 90 partners en kunnen we 0,5 miljoen bezoeken vieren op onze site alleen! De Vlaamse Jeugdraad loopt straffe trajecten rond duurzaam leven, representativiteit in de media, gelijkwaardige kansen in het onderwijs en de impact van afzondering en isolatie op jongeren in bijzondere jeugdzorg. Onze jeugdwerkondersteuners schudden tal van vormingen en studiedagen uit hun mouwen om elke dag jeugdwerkers te inspireren en te versterken, en bvb bruggen te bouwen naar gasten in bijzondere jeugdzorg, of scholen te ondersteunen om hun speelplaatsen open te stellen voor jeugdwerk.

De commissie jeugdwerk en de Vlaamse Jeugdraad realiseerden een sjiek beleidsmatig traject waardoor we vandaag klaar waren op Hallo Minister om een kant-en-klare beleidsnota aan de nieuwe Minister van Jeugd te geven. En niet te vergeten jullie: die ervoor zorgden dat 70.000 jonge vrijwilligers afgelopen zomer 7000 kampen en activiteiten voor kinderen en jongeren fixten en samen 1 miljoen kinderen en jongeren jeugdwerk laten beleven.

Ik ben fier en wil bij deze jullie allemaal, vrijwilligers, jeugdwerkers, Ambrassadeurs, jeugdraders feliciteren, maar vooral uitdagen om er samen heel hard voor te blijven gaan. We staan voor een cruciaal jaar! Maak de nieuwe minister van jeugd een fiere minister van alle kinderen en jongeren, en maak haar/hem verliefd op het jeugdwerk.

Een hele fijne avond gewenst en maak er een straf jaar van! 

Eva