![[anysurfer.logo]](/img/../img/svg/logo.svg "[anysurfer.logo]"){kind=logo}
De Ambrassade heeft oog voor armoede en dit doen we door:
Mensen in armoede zitten gevangen in een netwerk van sociale uitsluitingen dat zich uitstrekt over meerdere gebieden van het individuele en collectieve bestaan. Het scheidt de armen van de algemeen aanvaarde leefpatronen van de samenleving. Deze kloof kunnen ze niet op eigen kracht overbruggen. (Vranken & Gelof, 1991: 19; Vranken, 2012:36)
Kansarmoede is een duurzame toestand waarbij mensen beknot worden in hun kansen om voldoende deel te nemen aan maatschappelijk hooggewaardeerde goederen zoals huisvesting, onderwijs en arbeid (Kind & Gezin, 2012:107). Zes indicatoren worden gebruikt om kansarmoede na te gaan:
Het percentage van kinderen dat geboren wordt in een kansarm gezin in Vlaanderen in de periode van 1997 – 2017 meer dan verdubbeld (!), van 4 tot 12%. Dus meer dan 1 op de 10 geboorten vindt plaats in een kansarm gezin. (kansarmoede-index van Kind&Gezin)
Waar het armoederisico bij mensen van Belgische origine 12% bedraagt, is het bij mensen van niet-Europese afkomst meer dan drie keer hoger (37%) (Bron). Armoede in Vlaanderen is dus meer en meer gekleurd. 2 op de 3 kinderen die in kansarmoede leven, hebben een moeder van niet-Belgische afkomst. Weinig flatterende cijfers Voor één van de meest welvarende en rijkste regio’s zijn deze cijfers moeilijk te plaatsen. Ze zijn niet zo flatterend voor een gebied als Vlaanderen. Ongeveer 130.000 kinderen krijgen vanaf hun geboorte minder kansen. En we zien de cijfers naar negatieve kant van de balans hellen.
Armoede heeft een impact op de vrijetijdsparticipatie en de ontwikkelingskansen van kinderen en jongeren. De kansen van kinderen die opgroeien in armoede om hun talenten en potentieel te ontwikkelen zijn al bij voorbaat gehypothekeerd. De toekomsthorizon van deze kinderen is al meteen een pak kleiner. Maar kinderen en jongeren mogen niet enkel gevat worden in hun ‘potentieel’, ze leven ook vandaag en zijn volwaardige actoren. Ook vandaag al heeft armoede impact op hun leven.
Armoede in de vroege kinderjaren heeft een grote impact op het ontwikkelingsproces. Kinderen lopen cruciale ontwikkelingskansen mis en dit op een vroegtijdige leeftijd van tussen 0 en 3 jaar. Ze lopen al vanaf hun eerste levensjaar een achterstand van 2 maanden op die nog moeilijk kan worden ingehaald.
Zo zijn er bijvoorbeeld effecten op intelligentie. Kinderen in armoede doen het vele malen minder in hun schoolloopbaan, verlaten vaak vroegtijdig hun schoolcarrière en dit alles vermoeilijkt de doorstroom naar de universiteit en hogeschool. Kinderen ervaren armoede ook anders dan hun ouders. Zo kunnen ze zich uitgesloten voelen op school doordat ze niet kunnen deelnemen aan bepaalde activiteiten, zich schamen omdat ze minder mooie kleren hebben of niet het nieuwste speelgoed, etc.
Kinderen die opgroeien in armoede hebben later minder kansen op de arbeidsmarkt en lopen zo een groter risico om zelf arme ouders te worden. Ze krijgen weinig ruimte om hun eigen talenten te ontwikkelen omdat ze vooral proberen in andere basisbehoeften te voorzien. Kinderarmoede is niet alleen een persoonlijk drama voor deze kinderen en hun ouders, het kan zelfs nefaste effecten hebben op hun hele leven en ook op dat van anderen. Een investering in het terugdringen van kinderarmoede betekent dus een investering in de toekomst van ons allen.
De Ambrassade wil het jeugdwerk positioneren binnen het thema (kinder)armoede. Wij vertolken de stem van kinderen, jongeren en hun organisaties en brengen ze tot bij beleidsmakers.
Armoede is een structureel probleem dat een structurele aanpak vereist vanuit het beleid naar zowel kinderen, jongeren en hun gezinnen in armoede, als naar de volledige samenleving. De financiële en sociaaleconomische omstandigheden waarin kinderen of jongeren leven en opgroeien, mogen geen beslag leggen op hun gezondheid, schoolloopbaan, kwaliteit van de leef- en woonomgeving, ontplooiingskansen in de vrijetijd en hun (toekomstige) positie op de arbeidsmarkt. Ongeacht zijn of haar sociale, economische en culturele achtergrond heeft elk kind en elke jongere het recht menswaardig te leven, en op een gelijkwaardige en voor hen een betekenisvolle wijze te participeren in de samenleving en het beleid.
Maar om dit debat op een degelijke manier te voeren blijft het belangrijk om de rol van het jeugdwerk hierin te definiëren.
Jeugdwerk ligt wakker van armoede vanuit vragen als ‘hoe omgaan met armoede in onze organisatie?’ en ‘hoe meer kinderen en jongeren in armoede bereiken binnen het jeugdwerk?’ Belangrijke vragen waar we blijvend rond moeten werken. Maar onze zoektocht gaat verder naar volwaardige participatie in verschillende levensdomeinen.
Jeugdwerk kan zich ook de vraag stellen – en een heel aantal jeugdwerkorganisaties doen dat al - hoe ze kinderen en jongeren in armoede op andere levensdomeinen kan versterken, zoals in onderwijs, werk, huisvesting, etc.
Jeugdwerk werkt met, voor en door kinderen en jongeren zelf. En kan mee zoeken om ervoor te zorgen dat kinderen en jongeren hun weg vinden in die samenleving. Maar jeugdwerk staat zelf ook met beide voeten in die samenleving. Het is een maatschappelijke actor en kan die rol nog veel meer waarmaken. Jeugdwerk kan zo mee(r) een stem laten horen of bestaande (te weinig hoorbare) stemmen versterken in het streven naar een rechtvaardige samenleving. Het kan een signaalfunctie opnemen om structurele oorzaken van armoede mee aan de kaak te stellen en zo mee het maatschappelijk draagvlak vergroten.
Het jeugdwerk zal zeker niet de armoede uit de wereld helpen, maar ziet voor zichzelf wel een complementaire rol weg gelegd. Om alle kinderen en jongeren de nodige kansen te geven is er een breed landschap aan initiatieven nodig, elk met zijn eigen deskundigheid, met zijn mate van professionalisering, etc. Samen met de andere beleidsdomeinen die een invloed hebben op de levensomstandigheden van kinderen in armoede.
De relatie tussen de jeugdwerker en de diverse levensomstandigheden waarin kinderen en jongeren opgroeien, is een onderwerp dat de jeugdwerksector en jeugdwerkbeleid al langer beroert. Wanneer structurele problemen enkel via structurele maatregelen aangepakt kunnen worden, wat kan het jeugdwerk dan nog betekenen? We kunnen tegen schenen schoppen of fatalistisch worden. Maar jeugdwerk zou jeugdwerk niet zijn, als het niet gelooft dat het een constructieve bijdrage kan leveren.
De grote kracht van het jeugdwerk ligt in het werken voor en door kinderen en jongeren vanuit vertrouwen. Laat dit vertrouwen nu net een ideale voedingsbodem zijn om te strijden voor een meer rechtvaardige samenleving.
In principe willen jeugdwerkers er zijn voor iedereen. Wanneer je als jongerenwerking kiest om te werken met kinderen en jongeren in armoede, vereist dit de nodige focus en een juist ondersteuningskader. De jongerenwerkingen die ervoor kiezen om specifiek rond armoede te werken, blijken vaak als één van de weinige plaatsen waar kinderen en jongeren in armoede terecht kunnen voor een degelijk vrijetijdsaanbod. Daar krijgen ze de mentale en fysieke ruimte om zichzelf te zijn en kunnen ze hun verhaal kwijt. Deze jeugdwerkingen bieden deze jongeren een platform waar er vooral naar hen wordt geluisterd en de kans krijgen om andere gelijkaardige vrienden te ontmoeten. De eigen identiteit wordt centraal gesteld en kunnen zo werken aan hun verdere ontwikkeling.
We merken dat jeugdwerkers vaak meer betekenen voor de doelgroep dan alleen binnen de vrijetijd. Hun opdracht stopt niet aan de drempel van de werking of binnen het recreatieve aspect van de organisatie. Ze gaan vaak een stap verder en ondersteunen de kinderen en jongeren zodat ze hun leefomgeving mee vorm kunnen geven. Dit doen ze door bruggen te slaan en hen te helpen de weg te vinden naar andere diensten en organisaties.
Het jeugdwerk vervult ook een pedagogische rol. Het kan verbindingen leggen tussen diverse kinderen en jongeren en breuklijnen helpen overbruggen. Het kan de leefwereld van kinderen en jongeren verruimen, kan hen leren omgaan met diversiteit en kan bijdragen aan een groter begrip voor en sterke solidariteit met kinderen en jongeren die minder kansen krijgen. De Ambrassade wil hierin een ondersteunende rol opnemen en wil samen opzoek gaan naar antwoorden.
Om een meer toegankelijk jeugdland te creëren, zet De Ambrassade in op volgende strategieën:
Door dialogen op te zetten tussen lokale jeugdwerkers enerzijds en begeleiders van kinderen, jongeren en hun gezinnen in armoede anderzijds, willen we jeugdwerkers beter inzicht geven in de omstandigheden waarin kinderen en jongeren in armoede opgroeien. Beide organisaties leren elkaar kennen en gaan zo op zoek naar een mogelijke versterking van elkaars werking. Iedere dialoog zien we als een experiment. Het gehoopte resultaat? Een engagement om vanuit die dialoog gezamenlijk te streven naar een duurzaam, positief effect op kinderen, jongeren en hun gezinnen in armoede. Dat kan door een maatschappelijke actie op te zetten op lokaal niveau, door een samenwerkingsverband op te starten of…
De Ambrassade brengt deze dialogen in beeld met als doel om jeugdwerk, beleid en de bredere samenleving te informeren en te sensibiliseren over de impact van leven in armoede. Om de eigenheid en expertise van werkingen met kinderen, jongeren en hun gezinnen in armoede te tonen en hun specifieke noden kenbaar te maken. En om werkingen en beleid te inspireren vaker vanuit het armoedeperspectief te handelen.