Op weg naar werk: Jongeren aan het woord over hun traject van schoolbank naar werkvloer, een participatief belevingsonderzoek gevoerd door De Ambrassade
Voor veel jongeren is de overgang van onderwijs naar arbeidsmarkt niet evident. Nochtans is dit een erg belangrijke stap in hun persoonlijke ontplooiing en groei naar autonomie. Het verwerven van kwaliteitsvol en duurzaam werk stelt jongeren in staat om de overgang naar volwassenheid door te maken, om het nest te verlaten voor een eigen woning, een gezin te starten, etc.. Kortom om op eigen benen te staan en een autonoom leven uit te bouwen.
De Ambrassade zette een participatief belevingsonderzoek op met als centrale onderzoeksvraag: ‘Hoe beleven jongeren in Vlaanderen de transitie school-arbeidsmarkt?’ Welke zorgen spelen op tijdens die transitie? Hoe gaan jongeren daarmee om? Welke noden hebben jongeren op vlak van ondersteuning, informatie en advies, begeleiding, oriëntatie, hulp? Dit onderzoek geeft kortom inkijk in hoe jongeren deze transitie beleven en is een urgente 'call to action' voor onderwijs, beleidsmakers, arbeidsbemiddelaars, werkgevers en andere actoren op het terrein.
Wat staat er in het onderzoeksrapport?
De stem van jongeren in het debat De stem van jongeren is vaak opvallend afwezig in de debatten over werk. Met dit belevingsonderzoek wil De Ambrassade de stem van jongeren luider laten klinken en het beleid ten goede veranderen. Want alle goede bedoelingen en initiatieven over jongeren & werk ten spijt vinden de jongeren uit het onderzoek ‘Op weg naar werk’ dat het beter kan. Scholen, werkgevers & beleidsmakers doen vandaag hun best om via allerlei initiatieven de cijfers van de jeugdwerkloosheid terug te dringen. Maar waarom wordt de stem van jongeren in dit hele debat zo weinig gehoord? En aan welke eisen moet die job voldoen zodat het ook een kwaliteitsvolle job is? Het onderzoeksrapport biedt een aantal aanbevelingen van jongeren voor o.a. het onderwijs, werkgevers en beleidsmakers.
“Als ik mijn stage in het eerste jaar al had gehad, dan had ik waarschijnlijk daarna een andere richting gekozen”, LENA
(24, werkzoekend)
Het onderwijs
Het onderwijs moet jongeren voorbereiden op de toekomst en dus ook op de arbeidsmarkt. Wat zijn je talenten? Wat doe je graag? Wat zijn je rechten en plichten als werkzoekende? Hoe gaat het er in de praktijk aan toe? De jongeren uit het belevingsonderzoek zien nog heel wat kansen binnen het secundair en hoger onderwijs voor een betere voorbereiding tot die arbeidsmarkt. Praktijkstages voor alle studierichtingen is een vaak gehoorde aanbeveling. “Als ik mijn stage in het eerste jaar al had gehad, dan had ik waarschijnlijk daarna een andere richting gekozen”, zegt Lena (24, werkzoekend).
“Het CLB is altijd daar als er miserie is”
KATJA (24, werkend)
Centra voor Leerlingen begeleiding (CLB’s) zijn een belangrijke partner voor jongeren, vindt De Ambrassade. Maar hun reputatie bleek bij de jongeren uit het onderzoek niet al te best, waardoor de drempel te hoog blijkt. “Het CLB is altijd daar als er miserie is”, vertelt Katja (24, werkend).
“Bij de VDAB heb je toch nog altijd het gevoel dat die je ook een beetje gaan controleren. Dus daarom durf ik ook niet echt te communiceren met de VDAB”
INNE (28, werkzoekend)
Individuele ondersteuning? Moeilijk te vinden …
Ook de VDAB krijgt van de jongeren uit het belevingsonderzoek geen goed rapport. Ondanks de inspanningen van de laatste jaren vanuit VDAB om meer op maat van jongeren te werken, gaven jongeren in het onderzoek aan dat ze een te grote kloof ervaren. Er is de komende jaren dus nog werk aan de winkel om bruggen te slaan naar jongeren. Jongeren uit het belevingsonderzoek vinden het verschil tussen begeleiding en controle bijvoorbeeld niet duidelijk. “Bij de VDAB heb je toch nog altijd het gevoel dat die je ook een beetje gaan controleren. Dus daarom durf ik ook niet echt te communiceren met de VDAB”, zegt Inne (28, werkzoekend). In het onderzoek kan je lezen dat jongeren net naar ondersteuning zoeken bij het zoeken naar werk. Bij de VDAB is de ondersteuning te algemeen: ze houdt onvoldoende rekening met hun persoonlijke situatie. Bovendien vinden midden- en hooggeschoolde jongeren die ook in grote getalen in de jongerenwerkloosheidscijfers opduiken hier op hun honger zitten. “Ik ben een keer uitgenodigd bij de VDAB om samen naar mijn CV te kijken”, vertelt Katja (24, werkend). “Na 2 minuten zeiden ze dat mijn CV in orde was en dat ik mocht gaan. Echt belachelijk. Ze hebben me ook geen tips gegeven over hoe ik het beter kon maken.”
“Ik wist niet dat je na je opleiding moest inschrijven bij de VDAB om recht te kunnen krijgen op een uitwerking. Bedankt voor de tip!” SAID
(25, werkzoekend)
Inefficiënte zoekstrategieën
Inefficiënte zoekstrategieën naar een kwaliteitsvolle job blijken schering en inslag. Net omdat jongeren hier op school weinig of niet op worden voorbereid, maar ook omdat ze hier soms zelfs door VDAB, private partners of OCMW worden in gestimuleerd. “Ik moest van het OCMW 5 sollicitaties per week doen. Aangezien er niet zoveel jobs beschikbaar zijn in het sociaal veld moest ik van het OCMW solliciteren voor eender welke functie”, zegt Ardem (25, werkzoekend). Jongeren die deelnamen aan het belevingsonderzoek bleken vaak ronduit slecht geïnformeerd. “Ik wist niet dat je na je opleiding moest inschrijven bij de VDAB om recht te kunnen krijgen op een uitwerking. Bedankt voor de tip!” Saïd (25, werkzoekend) kwam tijdens het onderzoek te weten dat hij dit zelf in orde moest brengen. Helaas is dit geen fragmentarisch voorbeeld, maar een pijnlijke illustratie van hoe jongeren afhankelijk zijn van hun omgeving & de informatie die ze toevallig krijgen aangereikt.
De weg naar een beter beleid: jongeren willen een kwaliteitsvolle job
Jobhoppen wordt wel vaker met jongeren geassocieerd. In de realiteit zoekt de meerderheid van de jongeren naar stabiliteit en dus ook naar een vaste job waar ze voldoening uit halen. Helaas worden ze vaak gedwongen in een parttime job of een tijdelijk contract. Jongeren willen dat alle jobs aan een aantal minimumeisen voldoen op het vlak van werkzekerheid, verloning, veiligheid, inspraak.
Jongeren vragen dus om kwaliteitsvolle jobs. De komende jaren zet De Ambrassade in op een nieuw project waarbij ze focussen op wat jongeren beschouwen als een kwaliteitsvolle loopbaan i.s.m. werkgeversfederaties, VDAB, de Vlaamse Jeugdraad, jeugdwerkpartners en jongeren zelf.
![[anysurfer.logo]](/img/../img/svg/logo.svg "[anysurfer.logo]"){kind=logo}