De federale vrijwilligerswet regelt het vrijwilligerswerk in heel België. Gezien het aantal vrijwilligers dat actief is binnen de jeugdsector duidelijk een heel belangrijke wet voor ons!

De wet omschrijft wat vrijwilligerswerk precies inhoudt, wie mag vrijwilligen en in welke organisaties. Deze wet is van tel voor alle vrijwilligerswerk in België maar ook voor vrijwilligerswerk dat vanuit België in het buitenland georganiseerd wordt.

Bedenk met je organisatie goed welke impact deze regelgeving heeft voor jou. Je hebt altijd kans dat een overheidsinspectie een controle uitvoert in jouw organisatie. Als de inspectie overtredingen of misbruiken vaststelt, kan je organisatie daar sancties voor krijgen.

De volledige wettekst en de uitvoeringsbesluiten eens lezen is zeker een tip.

Wat is vrijwilligerswerk?

De wet op vrijwilligerswerk omschrijft duidelijk wat vrijwilligerswerk inhoudt. In mensentaal: vrijwilligers geven uit vrije wil, onbetaald eens tuk van hun tijd aan een organisatie. We spreken van vrijwilligerswerk als:

• mensen zich inzetten in een organisatie die geen winst nastreeft;
• ze dit onbezoldigd doen: vrijwilligerswerk wordt nooit betaald. Vrijwilligers kunnen enkel een kostenvergoeding ontvangen;
• ze dit vrijwillig doen: niemand kan gedwongen worden om vrijwilligerswerk te doen. Een stage, gemeenschapsdienst of een alternatieve sanctie, … is dus geen vrijwilligerswerk volgens de wet.

Wie mag vrijwilligen?

Iedereen mag vanaf het jaar waarin hij of zij 16 jaar wordt vrijwilligerswerk doen. Dit is een belangrijke voorwaarde voor onze sector, want leden van je organisatie die jonger dan 16 zijn kunnen dus wettelijk níet vrijwilligen. 

Je hoeft om te vrijwilligen geen Belgische nationaliteit hebben. Voor sommige vrijwilligers is er wel een meldingsplicht omdat ze een vervangingsinkomen ontvangen. Meer informatie daarover kan je vinden bij het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk.

Kosten en vergoedingen

Een kostenvergoeding? Als organisatie beslis je zelf of je de kosten van je vrijwilligers vergoedt; het is dus geen automatisch recht voor elke vrijwilliger. De vergoeding compenseert gemaakte kosten. Het is dus geen inkomen, want betaalde vrijwilligers bestaan niet.

Aan het begin van het engagement met je vrijwilligers maak je afspraken over vergoedingen. Je geeft aan:

• of de vrijwilliger een vergoeding krijgt of niet;
• als de vrijwilliger een vergoeding krijgt, heb je twee opties:
• de reële kostenvergoeding met bewijsstukken, waaronder de kilometervergoeding
• de forfaitaire kostenvergoeding, eventueel aangevuld met een kilometervergoeding