[anysurfer.logo]

Buiten spelen: natuurlijk!?

Buiten spelen: natuurlijk!?

Spelen - Jeugdruimte
Buiten Spelen

Buiten spelen: natuurlijk!? 

Buiten spelen, daar zijn we met het jeugdwerk experts in. Het is deel van ons DNA. Kampen bouwen, pleinspelen, bosspel, zoektochten, op kamp gaan, we zijn de hele tijd buiten. En we zijn het zo gewoon, dat we vergeten dat het (helaas) niet meer evident is voor iedereen in Vlaanderen. Want het aantal kinderen dat buiten speelt, en in het bijzonder de meisjes, gaat erop achteruit. Die conclusie werd getrokken uit het Grote BuitenSpeelonderzoek van Kind en Samenleving. Dringend tijd dus om werk te maken van een kentering. 

Kinderen en jongeren zijn steeds minder aanwezig in de buitenruimte. De oorzaken zijn niet eenduidig of sterk wetenschappelijk onderbouwd, maar zijn sterk gelinkt aan leefbaarheid, sociale cohesie en persoonlijke veiligheid in de openbare ruimte. Tal van factoren zorgen ervoor dat deze onder druk komen te staan: bevolkingstoename, gezinsverdunning, de economische activiteit in en rond de stedelijke centra, toenemende mobiliteit, versnipperde infrastructuur en bodem- en luchtverontreiniging. 

Publieke ruimte is heel belangrijk voor alle kinderen en jongeren, maar in het bijzonder voor inwoners uit stadswijken met sociale achterstand. In de coronapandemie werd meteen duidelijk dat buiten spelen geen lachertje is in ons dichtbevolkte en -bebouwde Vlaanderen. Speeltuinen werden gesloten en kinderen en jongeren zonder tuin zaten vaak wekenlang binnen. Zo werden zij nog eens extra geconfronteerd met de onveiligheid en kindonvriendelijkheid van hun leefruimte. 

Ook al hebben kinderen en jongeren een grotere actieradius dan ooit tevoren (al dan niet door de auto), ze kunnen of mogen steeds minder vrij buitenspelen en zich alleen verplaatsen. Ook de tolerantie voor spelende en ‘rondhangende kinderen en jongeren’ vermindert.  

Samen meer naar buiten 

Sommige politici zijn zich ervan bewust dat er iets moet gebeuren, en daarom werd eind maart een hoorzitting rond Buiten Spelen gehouden in het Vlaamse Parlement. En dat naar aanleiding van een conceptnota van Groen!

Samen met Tine Bergiers (365 dagen Buiten Spelen, Netwerk Goe Gespeeld en de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk, Sabine Miedema (Kind en Samenleving) en Helena Sienaert (Artevelde Hogeschool) schetsten we met De Ambrassade de uitdagingen rond buiten spelen in Vlaanderen en Brussel. We benadrukten het belang van buiten spelen, de kansen van risicovol spelen en we lichtten het Buitenspeelonderzoek verder toe. Daarnaast gaven we de parlementairen aanbevelingen om buiten spelen te stimuleren vanuit Vlaanderen én vanuit lokale besturen

Een greep uit onze aanbevelingen: 

Breed jeugdbeleid: 

      • Zorg voor extra onderzoek en monitoring rond Buiten Spelen. 
      • Organiseer een hoorzitting in andere commissies: mobiliteit onderwijs, omgeving, opgroeien, binnenlands bestuur … 
      • Betrek kinderen en jongeren bij het vormgeven van hun buurt. Zij zijn experten en kunnen empathisch meedenken, ook over andere doelgroepen hun noden. 
      • Vertrek in het beleid vanuit een pedagogische visie die kinderen en jongeren kansen geeft, die hen risico’s leert nemen en hen zo in hun kracht zet. 

 Onderwijs: 

      • Bewaak de speeltijd voor kinderen (vb. via beperken van huiswerk, stimuleren van eigen keuzes in de vrije tijd en hobby’s) 
      • Stimuleer onderwijs dat buiten zijn, leren en spelen promoot en incorporeert. 
      • Zorg voor ondersteuning van scholen bij het delen en openstellen van hun speelplaatsen. 

Mobiliteit: 

      • Zorg voor openbare ruimte die autonome verplaatsingen van kinderen en jongeren stimuleert. 
      • Hanteer een kindnorm bij het uitwerken van verkeersveiligheidsplannen, oversteekplaatsen en andere verkeersinfrastructuur. 

Omgeving: 

      • Creëer een regelgevend kader die ruimte beschermt en ontwikkelt voor spelen en ontmoeten. 
      • Vraag lokale besturen een visie en normenkader rond jeugdruimte bij bouwprojecten. Inspireer en ondersteun hen daarin.
      • Zorg voor een publieke ruimte die inzet op ontmoeting tussen verschillende bevolkingsgroepen en leeftijden en zo meer sociale cohesie creëert. 
      • Maak lokaal werk van speelweefsel (netwerk van speelkansen en -plekken), als deel van een goed doordacht jeugdruimtebeleid in elke gemeente. Met voldoende jeugdvriendelijke plekken in het bereik van elke jonge bewoner. 
      • Jongeren voelen zich vaak ontheemd. Creëer extra ontmoetingsplekken en vrijplaatsen, waar ze vrij kunnen experimenteren en verantwoordelijkheid opnemen. 

Welzijn: 

      • Stimuleer en ondersteun kinderopvang(begeleiding)
      • Investeer in pedagogische begeleiding van ouders Huizen van het Kind, …) 

Hieronder vind je een verslag en de presentatie van de hoorzitting:

Op die manier willen we op korte termijn acties losweken bij de Vlaamse Regering en op lange termijn wegen op de partijprogramma’s voor de verkiezingen van 2024.  


Meer naar buiten
Actieplan Meer(r) naar buiten?! 

En met succes. Minister van Jeugd en Media Dalle zet hier nu het Actieplan Meer(r) naar buiten?! voor op. Dat wil een positieve bijdrage leveren aan de ambitie om meer en betere speel- en ontmoetingsmogelijkheden te realiseren voor kinderen en jongeren in Vlaanderen en Brussel. 

De minister stelde dit plan voor op de Buitenspeeldag 2023. Het omvat een heleboel acties, gebundeld in 3 actiedomeinen: 

      • Onderzoek en kennisopbouw, nodig om beleid en praktijk te inspireren en verdiepend onderzoek te stimuleren. 
      • Kennis- en expertisedeling, om kennis en expertise te ontsluiten en toegankelijk te maken en via samenwerking met gedeelde ambities aan de slag te gaan.
      • Informeren, ondersteunen en inspireren, om positieve keuzes te maken in functie van kinderen en jongeren in de publieke ruimte. 

Buiten dansen

De Ambrassade engageert zich om een aantal acties mee uit te bouwen, met in het bijzonder: 

      •  Het jeugdwerk stimuleren om mee uit te pakken met Buiten Spelen als DNA van het jeugdwerk. #Wijgaanmeernaarbuiten 
      •  Actief deelnemen aan het kennisnetwerk rond kinderen en jongeren en buiten-zijn, inclusief publieke ruimte. 
      •  We ondersteunen de bewustmakings-en sensibiliseringscampagnes het hele jaar door via het traject 365 dagen buitenspelen. We stimuleren zo jongeren en hun organisaties om naar buiten te komen en aan de hand van creatieve methodieken en mobiele infrastructuur zichtbaarheid te geven aan hun aanwezigheid. 

 Met het team Generatiedoelen werken we daarnaast acties uit om meer jeugdruimte in Vlaanderen te creëren

      •  We zetten praktijken uit het jeugdwerk en in de publieke ruimte extra in de kijker via artikels. 
      •  We onderzoeken samen met Departement Omgeving op welke manier ruimtelijk planners en jeugdwerkers beter rekening kunnen houden met elkaars noden en taal. Zo gaan we voor meer jeugdruimtebeleid. 
      •  We organiseren een internationale uitwisseling, met als insteek speelweefselbeleid, de rol van lokale beleidsmakers en het belang van kinderen en jongeren en hun organisaties betrekken bij het vormgeven van ruimte. Die vindt plaats in 2024 tussen Vlaanderen en Nederland, in samenwerking met Jantje Beton en Vlaamse Dienst Speelpleinwerk. 
      • We schrijven er een rapport rond en stellen de resultaten van deze uitwisseling voor in 2024 in Gent, tijdens het European Youth Capital. 
      •  ... 

Peter                     Bosschaert
Peter Bosschaert
  • Beleidsmedewerker ruimte & mobiliteit