![[anysurfer.logo]](/img/../img/svg/logo.svg "[anysurfer.logo]"){kind=logo}
In de week van 27 februari 2023 reisden we met 14 jeugdwerkers, jeugdambtenaren en beleidsmedewerkers naar het Groothertogdom Luxemburg, een land net onder België met enkele unieke kenmerken die we wilden ontdekken. Luxemburg staat bekend om zijn vele historische kastelen en kloosters, en door de ligging tussen Frankrijk, België, Duitsland en het zuiden van Nederland is het een zeer interessante en groene plek voor jongeren en jeugdtoerisme. We waren vooral geïnteresseerd in de infrastructuur en financiering van jeugdstructuren en -organisaties. Chelsea Reuter en George Metz van de Service National de la Jeunesse (SNJ), de nationale jeugddienst van Luxemburg, namen ons mee naar een tiental boeiende plekken.
De uitwisseling duurde vijf dagen, waarbij we onze verplaatsingen met de trein combineerden. Onze dagen bestonden uit meerdere plaatsbezoeken, zoals een groot jeugdverblijf in het Marienthal Centrum en de Makerspace, maar ook belangrijke locaties voor jongeren, zoals Hariko (een instuifplek met kunstactiviteiten), de Jugendfabrik, het Maison de la Jeunesse, het skatepark van Pétrusse en twee Scoutingchalets.
Aan het einde van elke dag hielden we een intervisiemoment rond een deelthema dat gelinkt was aan jeugdinfrastructuur in Vlaanderen en Brussel. Vooraf kwamen we samen om elkaar te leren kennen, het programma door te nemen en onze verwachtingen te bespreken. Hieronder vind je het uitgebreide reisverslag.
Na het afzetten van onze bagage werden we verwacht bij de Service National de la Jeunesse (SNJ), waar het hele jeugddienstteam ons hartelijk verwelkomde. In het team zat onder andere Chelsea, die ons de hele week zou rondleiden in Luxemburg, en George, die meerdere keren deelnam aan onze intervisies en bezoeken. De verwelkoming begon meteen feestelijk met een degustatie van verschillende typische lekkernijen uit Luxemburg, en ook al onze deelnemers hadden iets lekkers uit hun eigen streek meegebracht. George deelde enkele interessante inzichten. Zo is er een grote wooncrisis in Luxemburg, waardoor het voor jongeren moeilijk is om een woning te huren of te kopen. De huizenmarkt heeft ongekende hoogtes bereikt, wat voor veel uitdagingen zorgt. Door Luxemburgs gunstige ligging studeren veel jongeren verder in Frankrijk, Wallonië of Duitsland, waardoor ze zeer talig zijn; veel jongeren spreken vijf verschillende talen.
Luxemburg heeft een bevolking die tien keer kleiner is dan die van België. Dus telkens wanneer we proportioneel een vergelijking maakten, moesten we het aantal met tien vermenigvuldigen. Enkele aantallen die hij ons meegaf:
Het beleidsdomein jeugd valt onder het departement onderwijs. Jeugdbeleid staat in Luxemburg dus in het teken van non-formeel leren. Zo hebben alle jeugdverblijven een non-formeel educatie aanbod voor jeugdverenigingen en scholen.
SNJ vertelt erbij dat ze via het departement onderwijs meer kunnen wegen op het beleid en zo meer financiële middelen innen om hun plannen te realiseren.
Vandaag gingen we op pad met de twee personeelsleden van In:Cubator. Ze begeleidden ons eerst naar het laagste punt van de stad. In dat dal bevindt zich een prachtig Skatepark Peitruss waar we ook Did en Bob ontmoeten, de jeugddienstmedewerkers van de stad Luxemburg. Uniek aan het skatepark is dat het gelegen is binnen UNESCO werelderfgoed. Het kostte de stad Luxemburg dan ook veel gelobby met politici om aan te tonen dat deze site perfect was voor skaters en BMX'ers.
De juiste landschapsarchitect met specifieke ervaring in het maken van skateparken werd onder de arm genomen voor dit project en dat is ook een van de belangrijkste leerlessen die de jeugddienst van de stad ons meegaven. Het gelobby heeft heel wat extra voordelen met zich meegebracht. Politici kijken met een andere, positievere blik naar jongeren die skaten. Net omdat het skatepark op zo'n mooie site gelegen is en met veel respect behandeld wordt.
We stapten terug naar het centrum om in het hoofdkantoor van SNJ, In:Cubator te bezoeken. Dit is een gratis werkplek op de bovenste verdieping van hun kantoorgebouw gecoördineerd vanuit SNJ waar een 40-tal organisaties gevestigd zijn. De ruimte is er gecreëerd omdat er in hun gebouw extra ruimte was om iets mee te doen. Al deze organisaties kunnen er gratis hun maatschappelijke zetel (brievenbus) zetten en vrij gebruik maken van het internet, computers, een plotter, vergaderruimtes en printers op voorwaarde dat ze jaarlijks een werkingsverslag indienen waarbij ze aantonen dat ze allerlei zaken voor kinderen en jongeren organiseren.
Na een heerlijke lunch bij een Indiër (met een grote voorliefde voor België omdat hij zelf in Leuven had gestudeerd) vertrokken we verder naar Maison de la Jeunesse. Daar ontving Patricia ons die zich samen met haar collega's focust op het informeren van jongeren.
Daarna vertrokken we naar het Departement Jeugd van Luxemburg die ons een enorm boeiende uiteenzetting deed over hun financieel ondersteuningsaanbod. De Luxemburgse Overheid komt altijd minstens voor 50% financieel tegemoet in investeringen in infrastructuur waarbij de lokale overheid nog eens 50% ondersteuning bij geeft. Soms lopen de financiële middelen van de Luxemburgse overheid op tot zelfs 80% en wordt er lokaal 20% bijgepast. Gespecialiseerde jeugdwerkorganisaties worden zelfs voor de volledige 100% vergoed. Zo moet een vereniging geen eigen middelen zoeken om een gebouw te (ver)bouwen. Ook voor de aankoop van materialen kan zowel de Luxemburgse overheid als de lokale overheid subsidies verlenen die aanvullend zijn op elkaar en zo hoeft de lokale vereniging zelfs niet inleggen.
We eindigden de avond met een uiteenzetting van Jochem van Scouts en Gidsen Vlaanderen over de plannen die ze hebben in het ontwikkelen van het Lokalenvisum. Een soort jeugdmaps en digitale lokalenmap waar scoutsgroepen belangrijke documenten kunnen uploaden en bewaren en via een vragenlijst te weten komen waar ze zeker op moeten inzetten om hun gebouw te onderhouden.
Vroeg opgestaan werden we opgewacht door een minibus die ons naar het noorden van Luxemburg bracht, naar het jeugdverblijfcentrum Marienthal. Het jeugdverblijfcentrum heeft een specifiek thema waarmee het jongeren wil laten groeien. Via non-formele educatie richt Marienthal zich op leren over media en natuur. Zo is er een grote ruimte met een green wall waar jongeren kunnen deelnemen aan workshops zoals het maken van stop-motion video's, of het bedenken, opnemen en programmeren van een complete videoreportage. Daarnaast zijn er ook veel dieren: kippen, paarden, koeien en schapen. Jongeren leren hier hoe ze de dieren moeten verzorgen, koeien melken, eieren rapen en vervolgens pannenkoeken bakken. Ook in de natuur is er van alles te doen, zoals een klimparcours, een mountainbikeparcours in het bos, boogschieten en meer.
Onze gidsen lieten ons ook hun nieuwste lokaal zien, dat ze hebben omgetoverd tot een spaceruimte, en een kapel die is omgevormd tot een escaperoom. Aan het gebouw is een kerk verbonden, die volledig is gerenoveerd en nu wordt gebruikt voor conferenties of evenementen. Scholen kunnen er overnachtingen boeken en workshops aanvragen, die door het team van Marienthal worden begeleid. Bij elke activiteit zijn leerdoelen gekoppeld, waarbij van leerkrachten wordt verwacht dat ze deze mee naar huis nemen. Het jeugdverblijfcentrum legt de nadruk op lokaal en vegetarisch eten. Onder het motto 'vegetables first' staan groenten centraal op het menu, en zijn vlees of vis optioneel.
In de namiddag kwamen we toe in Hariko. Dat is een instuifplek voor jongeren waar ze hun huiswerk kunnen maken, kunnen chillen, knutselen of gezelschapspelletjes spelen. Er is een ondersteuner die wordt betaald door de gemeente en het gebouw van de gemeente kreeg. Onderin de instuifplek zijn een viertal ateliers die kunstenaars gratis mogen gebruiken op voorwaarde dat ze wekelijks een of meerdere workshops geven aan de kinderen die naar de instuif komen.
Onze laatste stop die dag was bij de scoutschalet Nicolas Rollinger. Daar zit een geëngageerd team van vrijwilligers achter een gebouw dat volop wordt gerenoveerd. Er is een vzw opgericht om vooral in de zomer hun jeugdverblijf te verhuren voor jeugdkampen. Hun scouts is gelinkt aan de parochie waardoor ze ook de kapel aan de overkant van de straat gebruiken. Ze vertelden ons hoe ze subsidies verkregen, deels van de Luxemburgse overheid en het andere deel van de gemeente. Achter hun gebouw was een bos waar we ons plots bevonden in een ander tijdperk (denk aan de tijden van Asterix en Obelix). We kwamen in de Keltenhausen aan en we waren stom verbaasd dat de brandweer goedkeuring kon geven voor het bestaan van deze plek: een huis met binnenin een grote kampvuurplaats en waarvan het gebouw gemaakt is in een houtenconstructie met kleien muren en een strooien dak, maar het was adembenemend.
We eindigden de dag met een toelichting door Jelle, een van onze deelnemers die jeugdambtenaar is in het Jeugdcentrum Tranzit in Kortrijk. Hij vertelde over het meerjarenplan waarin de geplande verbouwingen staan genoteerd die de komende jaren alle jeugdinfrastructuur in Kortrijk moet verbeteren. Dit meerjarenplan is gekoppeld aan financiële middelen aangewend door de stad. Het meerjarenplan loopt over meerdere legislaturen heen. Dit vormt een garantie voor de middelen voor jeugdinfrastructuur verder dan een politieke termijn van zes jaar.
In de ochtend vertrokken we achterin het station waar Rotondes ligt. Dit zijn twee gebouwen in de vorm van een grote cirkel, voorheen bedoeld voor het ombouwen van treinen. We komen terecht in een groot cultureel centrum waar verschillende optredens worden gegeven en tentoonstellingen plaatsvinden. Ook SNJ werkt samen met Rotondes om er jaarlijks een groot jeugdfeest te organiseren. De ruimte had een boeiende constructie waarbij ze werkten met een binnencirkel, waar de concerten plaatsvonden en een buitencirkel voor tentoonstellingen.
Daarna vertrokken we met de bus naar de Jugendfabrik. Een jeugdcentrum en gloednieuw gebouw dat vooral zeer praktisch werd gebouwd. Het lijkt op een soort hangar met in het midden een grote binnensportruimte maar alle muren hebben een garagepoort waarbij je materiaal zeer makkelijk in en uit kan rijden. Er zaten verschillende workshopruimtes, chillplekken met zetels, eentje met een kickertafel, een grote keuken en een gameruimte.
Ons volgende bezoek was de kerk Lasauvage. Een kerk gelegen in een klein dorp. De kerk zelf was er niet goed aan toe en de lokale overheid besloot om het te verbouwen omdat er een hoge emotionele waarde en geschiedenis aan de kerk vasthing. De kerk is intussen verbouwd en wordt niet meer gebruikt voor Christelijke diensten, maar werd ontheiligd en is nu een plek waar er verschillende voorstellingen, tentoonstellingen of vormingen kunnen doorgaan.
Op het einde van dag gingen we naar een scoutsgebouw van Mamer Wisselen, die tijdens corona een enorme verbouwing kreeg. De lokale overheid koos ervoor om een hoop gebouwen in hun beheer energiezuinig te maken. Enkele aanpassingen: een heel dak vol zonnepanelen en heel wat nieuwe snufjes voor de veiligheid van kinderen te garanderen. Het gebouw was bovendien rolstoelvriendelijk. Het scoutsgebouw is eigendom van de gemeente, maar wordt vrijwillig beheert door iemand van de vzw. De jeugdbeweging heeft op de gelijkvloers een groot speellokaal dat opgedeeld kan worden met wanden. In de kelder zijn er een viertal stockageruimtes waar materiaal netjes wordt bijgehouden. We vonden het zot hoe ordelijk dit eruit zag.
Voor het avondeten kwamen George en Chelsea nog langs in ons hotel waar onze laatste uitwisselingsavond plaatsvond. We waren heel positief maar ook kritisch naar het infrastructuurbeleid van Luxemburg. Tina van De Ambrassade sloot de dag af met een toelichting van het advies lokale jeugdinfrastructuur waar De Ambrassade volop mee bezig is en eind maart gestemd zal worden op de Vlaamse Jeugdraad.
Voordat we de trein terug naar België namen, bezochten we nog twee boeiende plekken die praktisch naast elkaar liggen.
Onze eerste stop was de Makerspace, gelegen op een grote scholencampus waar veel jongeren aanwezig zijn. Een strategisch interessante locatie om jongerenondernemerschap te stimuleren. We werden ingeleid in de vele mogelijkheden van de Makerspace, die vol stond met leuke snufjes. Je kunt er T-shirts ontwerpen, 3D-printen, lasersnijden, grafisch ontwerpen op computers, of iets creatiefs bedenken met drones, robots en andere technologieën. De ruimte was klein en goed gevuld, terwijl het gebouw zelf er leeg uitzag, wat wijst op veel groeipotentieel voor de Makerspace. Jongeren krijgen begeleiding van professionele medewerkers, en via ledenpasjes die ze scannen bij het in- en uitgaan, kunnen medewerkers meten hoe lang een jongere in het lokaal doorbrengt.
Daarna bezochten we het "Slauchthaus" (ook bekend als de abattoir of oude slachthuizen van Luxemburg), waar we terechtkwamen in een kleurrijke buitenruimte vol graffiti. De jeugddienst van Luxemburg gaf aan dat de graffiti op een gecoördineerde manier wordt aangebracht, in samenwerking met een collectief van graffiti-artiesten waarmee regelmatig gesprekken worden gevoerd. De hangars van de slachthuizen hebben een tijdelijke bestemming voor organisaties die op zoek zijn naar ruimte. Vooral in de zomer wordt hier veel georganiseerd, zoals repaircafés, feestjes en zomerbars. Wat opviel, was dat een hangar volledig was aangepast aan de geldende regelgeving en brandveiligheidseisen, zelfs al betreft het een tijdelijke invulling. Dit werd financieel mogelijk gemaakt door de stad Luxemburg. Een van de hangars was omgetoverd tot een indoor-skatepark, een geweldige plek waar jongeren kunnen ontspannen, iets kunnen eten en drinken, en zich ongestoord kunnen vermaken.
Onderweg naar huis besloten we nog een recap te doen van onze dagen in Luxemburg en hielden we een flexibele vergadering in de trein.
Wat ons opviel?
Luxemburg heeft een hele 'rijke' traditie van investeren in jeugdinfrastructuur. Zowel vanuit de Luxemburgse overheid als vanuit de lokale overheid worden veel middelen gestoken in de gebouwen. Zo wordt een gebouw vaak 100% door een overheid of fifity-fifty door de Luxemburgse overheid en lokale overheid bekostigd. Zelfs voor het bemeubelen kunnen ze aankloppen bij de overheid. Veel financiële middelen om jeugdinfrastructuur optimaal in orde te brengen, maar er mist visie over al die jeugdinfrastructuur in Luxemburg, want:
De talrijke ervaringen die we in Luxemburg opdeden waren ontzetten inspirerend en nemen we mee naar elk van onze werkplekken. Met De Ambrassade gaan we heel wat zaken meenemen in ons advies lokale jeugdinfrastructuur en vertalen in acties vertalen naar ons ambitietraject jeugdinfrastructuur naar aanleiding van het congres jeugdwerkwerkt en samen met de (beleids)werkgroep jeugdinfrastructuur gaan we verder met onze bevindingen aan de slag het komende werkjaar.
We willen Chelsea, George en het hele team van SNJ enorm bedanken voor de ondersteuning en de opbouw van het programma.
Ook enorm bedankt aan onze actieve deelnemers die volop vragen stelden, foto's namen en expertise deelden en dat vol enthousiasme: Maarten, Mirthe, Jochem, Geerte, Maarten, Emma, Christophe, Marie, Jürgen, Jelle en Jaël.
