Wat is agressief gedrag? 

“Agressief gedrag houdt in dat je grenzen, regels of waarden overschrijdt, of daarmee dreigt. Hiermee berokken je anderen of jezelf materiële, lichamelijke of psychische schade. En daarbij ben je je niet per se bewust van de gevolgen en de effecten van je gedrag.”  

Welke soorten agressie bestaan er? We maken onderscheid in twee soorten agressie: frustratie- en instrumentele agressie.

Frustratie-agressie ontstaat wanneer iemands emmer overloopt, wanneer iemand controle over de situatie verliest. Deze soort agressie ontstaat uit emotie en onmacht, met vaak een concrete trigger die de bom doet ontploffen. Frustratie-agressie kan iedereen overeenkomen. 

Instrumentele agressie heeft als doel grenzen te verleggen. Deze agressie wordt bewust ingezet om een bepaald doel te bereiken. De persoon behoudt de controle en stuurt het gedrag bij in functie van het effect. Wanneer instrumentele agressie beloond wordt (het gedrag leidt tot het gewenste doel) kan dit leiden tot herhaling. We spreken hierbij van geconditioneerd gedrag. 

Preventie van agressief gedrag 

 Er zijn enkele risicofactoren die de kans op een agressie-incident vergroten. Als begeleider is het belangrijk om deze factoren te kennen en hierop in te spelen. Deze risicofactoren kunnen zich op verschillende niveaus situeren: • kind/jongere: trauma’s uit het verleden, communicatieve vaardigheden, lichamelijke klachten, verslaving, …
 • omgeving: tijdstip, fysieke omgeving, sociale omgeving, …
 • organisatie: visie op agressie, pesten, drugs, … of vorming van begeleiders
 • begeleider: ervaring vanuit het verleden, communicatiestijl, competenties, …
 • aanbod: variatie, regels en afspraken, dagindeling, verwachtingen, … 

Het verloop van een incident - crisisontwikkelingsmodel We kunnen een aantal fasen herkennen in het verloop van een agressie-incident. Daarop kan je inspelen. Hou er rekening mee dat niet elk incident op dezelfde manier verloopt en dat niet elke agressor op dezelfde manier geholpen kan worden. De verschillende fasen kan je herkennen aan bepaalde kenmerken: 

Rol als API Wanneer je binnen jouw organisatie te maken krijgt met agressie kunnen volgende tips je misschien verder helpen:
 • Hou rekening met het referentiekader en oorzaak van de agressie-uitbarsting. Loopt het kind weg uit frustratie? Scheld het kind je uit omwille van een moeilijke thuissituatie? … Maak afspraken over wat ze kunnen doen als ze zich niet goed voelen.
 • Baken de grenzen duidelijk af en maak duidelijke afspraken naar de toekomst toe.