[anysurfer.logo]
You are previewing the website. You can switch to the regular view.

Aan de slag met competenties in kadervorming

Aan de slag met competenties in kadervorming

Kadervorming

Dit artikel zet je op weg om antwoorden te formuleren op de volgende vragen: 

  • Hoe ga je aan de slag met vormingssessies die gericht moeten zijn op het verwerven van de competenties uit de competentieprofielen? 
  • Hoe kan je de eigenheid en identiteit van je organisatie waarborgen in deze manier van werken? 
  • Hoe kan je de competentieverwerving van deelnemers opvolgen en evalueren? 

Let op: we bieden je geen kant en klare antwoorden, dat zou al te gemakkelijk zijn. We proberen je vooral aan het denken te zetten en geven een mogelijke richting aan om dat te doen.

In dit artikel presenteren je een paar modellen en denkoefeningen die je op weg zetten om kwaliteitsvolle vorming op te zetten. Doorloop ze individueel, met collega’s of vrijwilligers. Durf de oefening aan te gaan en de zaken in vraag stellen. Daarna moet je het enkel nog inzichtelijk in je aanvraagdossier neerpennen en nadien tot bij je vormingsbegeleiders en –deelnemers krijgen. Maar ook dat komt goed.

Voor het eerst geattesteerde kadervorming organiseren volgens de regels van de kunst: het lijkt een hele klus. Je moet aan allerlei regels voldoen, er worden allerlei vragen gesteld, administratie gevraagd, … Intern moet je er ook mee aan de slag: het vraagt inzicht om in te schatten wat de gevolgen voor je werking zijn, heel wat inzet om er met je vrijwilligers door te gaan en iedereen mee te nemen. Je stelt plots dingen in vraag die al jaren als vaststaande praktijk bestonden. En dan ben je nog niet eens begonnen aan de realiteit: cursussen begeleiden en kadervormingstrajecten van jongeren opvolgen.

De belangrijkste boodschap is “relax”. Het komt allemaal goed.

Als je de bomen door het bos niet meer ziet, neem dan rustig de artikels onder het onderwerp ‘Kadervorming’ door. Als het dan nog niet duidelijk is: durf te vragen. Heel de (kader)vormingswereld werkt in hetzelfde systeem, je zal heus handige tips bij anderen kunnen vinden.

1. Wat vraagt het departement CJM?

Op de website van het departement CJM kan je alle stappen terugvinden om een erkenning te krijgen om  kadervorming te mogen organiseren.

In het tweede deel van je aanvraagdossier wordt gevraagd dat je de concrete vertaling van competenties uit het competentieprofiel dat bij een attest hoort, duidelijk weergeeft. Hiervoor vul je een Excel-bestand in.

Het bestand stelt de opbouw van je cursus schematisch voor. Bedoeling is dat je de basisbouwstenen of -sessies van je cursus volgens dit schema weergeeft. Dit doe je door:

  1. in de voorgestelde blokken de naam van je sessie duidelijk te omschrijven. Let op: De naam van de sessie moet duidelijk omschrijven welke inhoud hiermee bedoeld wordt (voorbeeld: ‘begeleidershouding’ of ‘EHBO’ zijn duidelijke omschrijvingen, ‘spel x’ of ‘sessie y’ geven niet aan wat deze sessie inhoudt).
  2. Aan elk blok hangen links enkele kleinere vakjes of kleurblokjes. Aan de hand hiervan geef je per sessie weer aan welke competenties er tijdens die sessie gewerkt wordt. De competenties en hun bijhorende kleur, per profiel van animator, hoofdanimator en instructeur zitten in bijlage bij het schema. Elke competentie heeft een eigen kleur. Het zijn deze kleuren die je gebruikt in de kleurvakjes bij je sessies.

Voorbeeld uit een animatorcursus:
In de sessie begeleidershouding werken we aan volgende competenties: 

  • Kinderen en jongeren begeleiden
  • De emotionele en fysieke veiligheid en integriteit van kinderen en jongeren waarborgen
  • Respectvol handelen

Op die manier geef je alle basissessies uit je cursus animator weer. Zo duidt je op welke wijze alle competenties uit het competentieprofiel verwerkt zitten in je cursus. Je hoeft in je erkenningsaanvraag geen uren te vermelden bij de sessies. Hier is het enkel van belang dat je aangeeft hoe je de competentieprofielen in je cursus verwerkt.

Op cursus zelf vraagt het departement wel om een urenschema / draaiboek. Het moet niet in je aanvraag, maar wel ter plekke aanwezig zijn. Het voordeel hiervan is dat je binnen eenzelfde traject verschillende cursussen met verschillende uurverdelingen kan organiseren. Zolang zij dezelfde competenties binnen gelijkaardige sessies behandelen, zit je goed.

2. Focus op leerklimaat en opvolging van competentieverwerving 

Dit artikel is een naslagwerk van de tweede dag van het ondersteuningstraject geattesteerde kadervorming, dat in het voorjaar van 2015 plaatsvond. We hebben ons uiterste best gedaan om de informatie, modellen en oefeningen uit dit traject zo inzichtelijk mogelijk weer te geven. 

In dit artikel kiezen we ervoor om te werken met doelstellingenkaders. Of je vorming nu gericht is op het verwerven van competenties, het behalen van een diploma of attest, het inoefenen van vaardigheden, of iets compleet anders, doelstellingen zul je altijd moeten opstellen. 

Competenties zijn echter niet zomaar te hanteren als vormingsdoelstellingen. Je kunt niet eenvoudigweg een competentie als doelstelling van een sessie formuleren, omdat competenties uit meerdere aspecten bestaan. Het is beter om concrete en werkbare doelstellingen te richten op het verwerven en inoefenen van de verschillende aspecten waaruit een competentie is opgebouwd.

Samengevat komt het hier op neer:

  • Neem de competentieprofielen grondig door;
  • Maak de nodige vertaling van de competenties en contextualiseer;
  • Ga, al dan niet met je begeleiders, aan de slag om de competenties om te zetten naar:
    • hanteerbare vormingsdoelstellingen;
    • inhoudelijke sessies met vormingsinhouden die inspelen op de doelstellingen; 
    • Vervolgens doorloop je – of je vormingsbegeleiders – de gekende stappen van het verder uitwerken met methodieken, sfeer, timing, materiaal, … 
  • Lijst je inhoudelijke sessies/bouwstenen van je cursussen op en link met het competentieschema uit de leidraad (kleur de blokjes);
  • Stel een plan op om deze inhoudelijke switch tot bij je begeleiders te krijgen. 
Opnieuw: durf breed te denken en in vraag te stellen, maar wijk niet te ver af. Je hoeft niet alles in vraag te stellen. Tussentijds vergelijken met je praktijk zoals ze nu is, kan zeker geen kwaad.