[anysurfer.logo]

Basiswerk jeugdwerk

Het Basiswerk jeugdwerk brengt zoveel mogelijk basiskennis over het Vlaamse Jeugdwerk bij elkaar.
Home

Plaats van het jeugdwerk

Afhankelijk van het bestuurlijk niveau waar jeugdwerk zich toe verhoudt kan je een territoriale opdeling in het Vlaamse jeugdwerklandschap maken. Je zal dan jeugdwerk vinden op zowel lokaal, regionaal tot bovenlokaal en Vlaams niveau.

Lokaal jeugdwerk (of plaatselijk jeugdwerk) 

Hieronder vinden we alle jeugdwerkverenigingen die zich op buurt- of gemeentelijk niveau organiseren, dus lokaal of plaatselijk. Vaak is dit eerstelijnsjeugdwerk en wordt dit hoofdzakelijk georganiseerd door vrijwilligers. Er bestaat een grote verscheidenheid in werkvormen en soorten binnen het lokaal jeugdwerk. Gaande van het muziekatelier in het buurthuis, tot de lokale jeugdbewegingsgroepen en de speelpleinwerking in de jeugdlokalen van de gemeente, tot het jeugdhuis dat een paar straten verderop is gelegen, … . 

Lokaal of plaatselijk jeugdwerk kan meestal reken op ondersteuning vanuit het gemeentebestuur of wordt door de gemeenten zelf georganiseerd.

Een tussen niveau 

Intergemeentelijk & stedelijk jeugdwerk

Er bestaat ook steeds meer samenwerking tussen gemeenten en hun jeugdverenigingen onderling. Jeugdwerkverenigingen stoppen niet aan de gemeentegrens en bereiken vaak ook kinderen en jongeren van buurgemeenten. Op sommige plaatsen wordt er over de grenzen heen samengewerkt en vinden we dus ook intergemeentelijk jeugdwerk terug.

Ook stedelijk jeugdwerk kan je hier plaatsen. Zij werken wel plaatselijk en lokaal, maar zijn verspreid over of richten zich op een grootstedelijke regio (bv. Brussel, Antwerpen, Gent, …). 

Intergemeentelijk en stedelijk jeugdwerk kan meestal rekenen op ondersteuning vanuit verschillende gemeentebesturen die samenwerkingsprojecten opzetten of vanuit grote stadsbesturen. In sommige gevallen worden ze door het stads- of gemeentebestuur zelf georganiseerd of voeren ze opdrachten uit voor het bestuur. Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden worden ook gesubsidieerd volgens het nieuwe geïntegreerd jeugddecreet. 

Regionaal (& provinciaal) jeugdwerk

Voor 2018 hadden ook de provincies verschillende jeugddiensten en ondersteuningsmaatregelen voor jeugdwerk en ook vandaag bestaat er nog steeds een aanbod op provinciaal niveau. Vlaams erkende jeugdwerkverenigingen moeten een spreiding halen over minstens 3 of 4 provincies (of 2 of 3 provincies en het Brussels hoofdstedelijk gewest). Niet al het jeugdwerk is over zo een groot gebied actief. Wanneer jeugdwerk voornamelijk actief is in één provincie of een bepaalde grote regio (en niet enkel in een grootstedelijk gebied of een samenwerking tussen enkele buurgemeenten, zie hierboven), kunnen we spreken van regionaal jeugdwerk

Regionaal of provinciaal jeugdwerk kreeg vroeger meestal ondersteuning vanuit de provinciale besturen. Vanaf 2018 heeft een provincie echter geen gemeenschapsgebonden bevoegdheden meer. Die bevoegdheden en het bijhorende personeel werden overgedragen naar de Vlaamse Gemeenschap of naar de gemeenten en steden. Sinds 1 januari 2018 voeren de provincies geen taken meer uit in het kader van cultuur, jeugd, sport of welzijn [1]. Er bestaan wel nog steeds veel provinciale uitleendiensten en vormingscentra’s waar jeugdverenigingen gebruik van kunnen maken. 

De meeste Vlaams erkende jeugdwerkverenigingen zijn actief in meerdere regio’s, maar hebben vaak ook regionale tussenstructuren waar hun lokale afdelingen kunnen samenkomen of ondersteund worden. Hier bevinden we ons op de grens met waar het bovenlokaal en Vlaams jeugdwerk start. Het nieuwe geïntegreerd jeugddecreet bepaald ook de subsidiëring van dit bovenlokaal jeugdwerk.

Bovenlokaal jeugdwerk

Bovenlokaal jeugdwerk is jeugdwerk dat niet gericht is op één buurt of regio, maar het lokale niveau overstijgt. Er bestaat hier wel verwarring met wanneer we onderscheid maken tussen lokaal, regionaal en bovenlokaal of Vlaams jeugdwerk. Deze term wordt dus niet door iedereen op dezelfde manier gebruikt. In dit geïntegreerd jeugddecreet kunnen zowel jeugdhuizen en jeugdwerk met maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren middelen aanvragen, maar deze werkingen zijn meestal lokaal ingebed. Men spreekt in dit decreet ook van 'bovenlokaal' jeugdwerk met kinderen en jongeren met een handicap. Dit is voornamelijk gericht op organisaties die vroeger enkel actief waren in een welbepaalde provincie of regio. Ten slotte zijn ook intergemeentelijke projectverenigingen opgenomen in dit decreet.

"Bovenlokaal' is hiermee dan ook eerder een verzamelbegrip geworden dat al het jeugdwerk kan bundelen dat het gemeentelijk belang of niveau overstijgt. Dit terwijl vroeger de term bovenlokaal jeugdwerk net gebruikt werd om vooral jeugdwerk te benoemen dat op meerdere plaatsen in Vlaanderen een aanbod had, dus wat we vandaag Vlaams jeugdwerk noemen.

Vlaams jeugdwerk

Vlaams jeugdwerk is jeugdwerk dat actief is in heel Vlaanderen, en dus in meerdere regio's en provincies en aanbod heeft. Vaak overkoepelen ze lokale jeugdverenigingen of initiatieven en/of hebben ze informerende of ondersteunende diensten voor deze lokale werkingen.  Je vindt hier zowel eerstelijns als tweedelijns jeugdwerk of een combinatie terug. Vlaams eerstelijnsjeugdwerk kent dezelfde kenmerken als lokaal eerstelijns jeugdwerk, en heeft dus een rechtstreeks aanbod naar kinderen & jongeren maar rekruteert zijn kinderen en begeleiders/vrijwilligers breder als buurt- en gemeentelijk niveau. Vlaams tweedelijnsjeugdwerk overkoepelt of verenigt een bepaalde groep van lokale jeugdverenigingen en/of organiseert een bepaalde ondersteuning, vorming of informatieverstrekking aan lokaal, regionaal of bovenlokaal jeugdwerk. Veel van dit Vlaams jeugdwerk organiseert zichzelf wel in verschillende regio's of heeft aparte deelwerkingen in de provincies, maar hebben één Vlaamse centrale hoofdzetel
Vlaams jeugdwerk kan erkend worden volgens het Vlaams geïntegreerd jeugddecreet. Hiervoor moeten zo o.a. aan de voorwaarde voldoen om minstens in 3 of 4 provincies actief te zijn om in aanmerking te komen voor subsidiëring.  

Jeugdverenigingen met bijzondere opdracht (of bovenbouw) 

In Vlaanderen zijn er ook nog een aantal organisaties die vaak tussen overheid en het bovenlokale en Vlaamse jeugdwerk staan. Dit is voornamelijk derdelijns jeugdwerk. Ze worden in het geïntegreerd jeuggddecreet beschreven als jeugdverenigingen met een bijzondere opdracht, in de jeugdwerkvolksmond zegt men bovenbouworganisaties